Wincenty Kot

Prymas Polski i Litwy

Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

1395
Dębno

Data i miejsce śmierci

14 sierpnia 1448
Gniezno

Miejsce pochówku

bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie

Arcybiskup gnieźnieński

Okres sprawowania

1437–1448

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

15 marca 1437

Sakra biskupia

1 września 1437

Kreacja kardynalska

6 kwietnia 1444
Feliks V

Kościół tytularny

S. Crisogono

Utrata godności kardynalskiej

2 października 1447

Wincenty Kot z Dębna herbu Doliwa (ur. 1395 w Dębnie, zm. 14 sierpnia 1448 w Gnieźnie) – arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i Litwy, podkanclerzy koronny, kardynał z nadania antypapieża Feliksa V^[1] w latach 1441–1447. Regent Królestwa Polskiego w latach 1444-1447^[2].

Życiorys

Urodził się w Dębnie nad Wartą (obecnie: gmina Nowe Miasto nad Wartą, województwo wielkopolskie). Przez pewien czas był proboszczem w Witkowie^[3]. Studiował na Akademii Krakowskiej od 1413 roku, (bakalaureat w 1415 roku, magisterium w 1417 roku, wykładowca artium)^[4]. W 1432 Władysław II Jagiełło wyznaczył go jako opiekuna dla swoich dzieci i z poparcia królewskiego otrzymał liczne prebendy kościelne m.in. kanonię gnieźnieńską i poznańską. W 1433 został podkanclerzym koronnym. W 1437 został arcybiskupem gnieźnieńskim. Zwalczał wpływy husytyzmu, popierając Zbigniewa Oleśnickiego, który pobił stronników husyckich w bitwie pod Grotnikami 1439. Poparł antypapieża Feliksa V i podczas konsystorza 11 marca 1441 z jego rąk otrzymał kapelusz kardynalski z tytułem kardynała prezbitera San Crisogono.

W czasie bezkrólewia po śmierci Władysława Warneńczyka wysunął za poparciem Oleśnickiego kandydaturę do tronu margrabiego brandenburskiego Fryderyka II. 3 marca 1446 na zjeździe w Piotrkowie ogłosił jednak wybór księcia mazowieckiego Bolesława IV na króla Polski. Aktywnie uczestnicząc w życiu politycznym Królestwa Polskiego, nie zaniedbywał działalności duszpasterskiej i przeprowadzał liczne wizytacje kanoniczne w archidiecezji oraz dążył do pomnażania majątku kościelnego.

25 czerwca 1447 koronował ostatecznie w katedrze na Wawelu Kazimierza Jagiellończyka. Uznając prawowitego papieża Mikołaja V, 2 października 1447 zwrócił mu nieprawnie nabyty kapelusz kardynalski.

Zmarł 14 sierpnia 1448 roku, nie odzyskawszy ponownej, prawomocnej godności kardynalskiej.

Przypisy

↑ JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 128, ISBN 83-03-01013-1 .
↑ interreksi - POCZET.COM [online], www.poczet.com [dostęp 2022-08-11] .
↑ PrzemysławP. Hauser PrzemysławP. (red.), Dzieje Witkowa, wydawnictwo, Poznań: WBPiCAK, 2010 .
↑ Jacek Wiesiołowski, Episkopat polski w XV w. jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, Warszawa 1990, s. 267.

Bibliografia

Wincenty Kot [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-07-29] (ang.).
Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 364. ISBN 83-01-02722-3.

Linki zewnętrzne

Wincenty Kot – dokumenty w bibliotece Polona
Wincenty Kot h. Doliwa, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-07].

Biskupi gnieźnieńscy

Biskupi diecezjalni	Radzim Gaudenty (1000–?) Hipolit (przed 1025?–1027) Bossuta Stefan (1027–1028) Bogumił (1075?–1092) Heinrich von Wülzburg (ok. 1092?) Marcin (ok. 1099–po 1112) Jakub ze Żnina (przed 1136–1148) Jan Gryfita (1149–po 1167) Zdzisław (1177–po 1180) Bogumił z Dobrowa (lata 80. XII w.) Piotr Łabędź (1191–1198) Henryk Kietlicz (1199–1219) Wincenty z Niałka (1220–1232) Pełka (Fulko) (1232–1258) Janusz (1258–1271) Marcin z Opawy (1278) Jakub Świnka (1283–1314) Borzysław (1314–1317) Janisław (1317–1341) Jarosław z Bogorii i Skotnik (1342–1374) Janusz Suchywilk (1374–1382) Bodzęta (1382–1388) Jan Kropidło (1389–1394) Dobrogost z Nowego Dworu (1394–1401) Mikołaj Kurowski (1402?–1411) Mikołaj Trąba (1412–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–1992) Henryk Muszyński (1992–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Biskupi pomocniczy	Paweł (1299–1308) Dominik (1310–1323) Andrzej Jastrzębiec (1377–1382) Jan (1404–1411) Piotr (1411–1412, 1414–1415) Erazm (1414) Jan (1434–1440, 1447–1469) Antoni (1469–1476) Andrzej z Opalenicy (1476–po 1480) Wojciech z Secemina (1493) Jan z Radziejowa (ok. 1497) Maciej (1498) Jan (1501–1517) Mikołaj Mściwy (1509–1526) Jan Busiński (1527–1541) Sebastian Żydowski (1541–1560) Stanisław Falęcki (1562–1581) Jan Gniazdowski (1583–1608) Andrzej Wilczyński (1608–1625) Andrzej Gembicki (1628–1638) Jan Madaliński (1640–1644) Adrian Grodecki (1644–1658) Kasper Trzemeski (1660–1665) Jan Chrzciciel Bużeński (1667–1674) Wojciech Stawowski (1676–1693) Konstanty Józef Zieliński (1694–1700) Stefan Mdzewski (1700–1718) Franciszek Kraszkowski (1719–1731) Dominik Sienieński (1728–1743) Józef Michał Trzciński (1732–1738) Krzysztof Dobiński (1738–1769) Antonin Kornel Przedwojewski (1768–1793) Jan Karski (1771–1784) Kasper Józef Szajowski (1781–1802) Józef Korytowski (1785–1790) Stefan Łubieński (1790–1808) Michał Mateusz Kosmowski (1791–1804) Ignacy Nepomucen Bardziński (1809–1813) Grzegorz Zachariasiewicz (1809–1814) Wawrzyniec Raczyński (1809–1821) Józef Gembart (1814–1821) Daniel Ostrowski (1816–1818) Marcin Siemieński (1816–1831) Kajetan Kowalski (1833–1840) Anzelm Brodziszewski (1841–1866) Józef Cybichowski (1867–1887) Antoni Andrzejewicz (1890–1907) Wilhelm Kloske (1911–1924) Antoni Laubitz (1925–1939) Lucjan Bernacki (1946–1975) Antoni Baraniak (1951–1957) Jan Czerniak (1959–1989) Władysław Rubin (1964–1979) Szczepan Wesoły (1969–2003) Jan Michalski (1975–1989) Jerzy Dąbrowski (1982–1991) Jan Wiktor Nowak (1982–1996) Bogdan Wojtuś (1988–2012) Stanisław Gądecki (1992–2002) Wojciech Polak (2003–2014) Krzysztof Wętkowski (2012–2021) Radosław Orchowicz (od 2022)

Biskupi diecezjalni

Radzim Gaudenty (1000–?)
Hipolit (przed 1025?–1027)
Bossuta Stefan (1027–1028)
Bogumił (1075?–1092)
Heinrich von Wülzburg (ok. 1092?)
Marcin (ok. 1099–po 1112)
Jakub ze Żnina (przed 1136–1148)
Jan Gryfita (1149–po 1167)
Zdzisław (1177–po 1180)
Bogumił z Dobrowa (lata 80. XII w.)
Piotr Łabędź (1191–1198)
Henryk Kietlicz (1199–1219)
Wincenty z Niałka (1220–1232)
Pełka (Fulko) (1232–1258)
Janusz (1258–1271)
Marcin z Opawy (1278)
Jakub Świnka (1283–1314)
Borzysław (1314–1317)
Janisław (1317–1341)
Jarosław z Bogorii i Skotnik (1342–1374)
Janusz Suchywilk (1374–1382)
Bodzęta (1382–1388)
Jan Kropidło (1389–1394)
Dobrogost z Nowego Dworu (1394–1401)
Mikołaj Kurowski (1402?–1411)
Mikołaj Trąba (1412–1422)
Wojciech Jastrzębiec (1423–1436)
Wincenty Kot (1436–1448)
Władysław Oporowski (1449–1453)
Jan Sprowski (1453–1464)
Jan Gruszczyński (1464–1473)
Jakub z Sienna (1474–1480)
Zbigniew Oleśnicki (1481–1493)
Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503)
Andrzej Boryszewski (1503–1510)
Jan Łaski (1510–1531)
Maciej Drzewicki (1531–1535)
Andrzej Krzycki (1535–1537)
Jan Latalski (1537–1540)
Piotr Gamrat (1541–1545)
Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559)
Jan Przerębski (1559–1562)
Jakub Uchański (1562–1581)
Stanisław Karnkowski (1581–1603)
Jan Tarnowski (1603–1605)
Bernard Maciejowski (1605–1608)
Wojciech Baranowski (1608–1615)
Wawrzyniec Gembicki (1616–1624)
Henryk Firlej (1624–1626)
Jan Wężyk (1627–1638)
Jan Lipski (1638–1641)
Maciej Łubieński (1641–1652)
Andrzej Leszczyński (1653–1658)
Wacław Leszczyński (1659–1666)
Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673)
Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674)
Andrzej Olszowski (1674–1677)
Jan Stefan Wydżga (1677–1685)
Michał Stefan Radziejowski (1687–1705)
Stanisław Szembek (1706–1721)
Teodor Potocki (1723–1738)
Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748)
Adam Ignacy Komorowski (1749–1759)
Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767)
Gabriel Podoski (1767–1777)
Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784)
Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794)
Ignacy Krasicki (1795–1801)
Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818)
Tymoteusz Gorzeński (1821–1825)
Teofil Wolicki (1828–1829)
Marcin Dunin (1831–1842)
Leon Przyłuski (1845–1865)
Mieczysław Ledóchowski (1866–1886)
Juliusz Józef Dinder (1886–1890)
Florian Stablewski (1891–1906)
Edward Likowski (1914–1915)
Edmund Dalbor (1915–1926)
August Hlond (1926–1948)
Stefan Wyszyński (1948–1981)
Józef Glemp (1981–1992)
Henryk Muszyński (1992–2010)
Józef Kowalczyk (2010–2014)
Wojciech Polak (od 2014)

Biskupi pomocniczy

Paweł (1299–1308)
Dominik (1310–1323)
Andrzej Jastrzębiec (1377–1382)
Jan (1404–1411)
Piotr (1411–1412, 1414–1415)
Erazm (1414)
Jan (1434–1440, 1447–1469)
Antoni (1469–1476)
Andrzej z Opalenicy (1476–po 1480)
Wojciech z Secemina (1493)
Jan z Radziejowa (ok. 1497)
Maciej (1498)
Jan (1501–1517)
Mikołaj Mściwy (1509–1526)
Jan Busiński (1527–1541)
Sebastian Żydowski (1541–1560)
Stanisław Falęcki (1562–1581)
Jan Gniazdowski (1583–1608)
Andrzej Wilczyński (1608–1625)
Andrzej Gembicki (1628–1638)
Jan Madaliński (1640–1644)
Adrian Grodecki (1644–1658)
Kasper Trzemeski (1660–1665)
Jan Chrzciciel Bużeński (1667–1674)
Wojciech Stawowski (1676–1693)
Konstanty Józef Zieliński (1694–1700)
Stefan Mdzewski (1700–1718)
Franciszek Kraszkowski (1719–1731)
Dominik Sienieński (1728–1743)
Józef Michał Trzciński (1732–1738)
Krzysztof Dobiński (1738–1769)
Antonin Kornel Przedwojewski (1768–1793)
Jan Karski (1771–1784)
Kasper Józef Szajowski (1781–1802)
Józef Korytowski (1785–1790)
Stefan Łubieński (1790–1808)
Michał Mateusz Kosmowski (1791–1804)
Ignacy Nepomucen Bardziński (1809–1813)
Grzegorz Zachariasiewicz (1809–1814)
Wawrzyniec Raczyński (1809–1821)
Józef Gembart (1814–1821)
Daniel Ostrowski (1816–1818)
Marcin Siemieński (1816–1831)
Kajetan Kowalski (1833–1840)
Anzelm Brodziszewski (1841–1866)
Józef Cybichowski (1867–1887)
Antoni Andrzejewicz (1890–1907)
Wilhelm Kloske (1911–1924)
Antoni Laubitz (1925–1939)
Lucjan Bernacki (1946–1975)
Antoni Baraniak (1951–1957)
Jan Czerniak (1959–1989)
Władysław Rubin (1964–1979)
Szczepan Wesoły (1969–2003)
Jan Michalski (1975–1989)
Jerzy Dąbrowski (1982–1991)
Jan Wiktor Nowak (1982–1996)
Bogdan Wojtuś (1988–2012)
Stanisław Gądecki (1992–2002)
Wojciech Polak (2003–2014)
Krzysztof Wętkowski (2012–2021)
Radosław Orchowicz (od 2022)

Prymasi Polski

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)

Polscy kardynałowie

Zmarli kardynałowie	Zbigniew Oleśnicki (1439) Aleksander mazowiecki (1440) Fryderyk Jagiellończyk (1493) Stanisław Hozjusz (1561) Jerzy Radziwiłł (1583) Bernard Maciejowski (1604) Jan Albert Waza (1629) Jan Kazimierz Denhoff (1686) Michał Stefan Radziejowski (1686) Jan Aleksander Lipski (1737) Mieczysław Ledóchowski (1875) Włodzimierz Czacki (1882) Albin Dunajewski (1890) Jan Duklan Puzyna (1901) Edmund Dalbor (1919) Aleksander Kakowski (1919) August Hlond (1927) Adam Stefan Sapieha (1946) Stefan Wyszyński (1953) Bolesław Kominek (1973) Bolesław Filipiak (1976) Władysław Rubin (1979) Franciszek Macharski (1979) Józef Glemp (1983) Andrzej Maria Deskur (1985) Henryk Gulbinowicz (1985) Kazimierz Świątek (1994) Adam Kozłowiecki (1998) Zenon Grocholewski (2001) Marian Jaworski (2001) Stanisław Nagy (2003)
Zmarli byli kardynałowie	Wincenty Kot (1441); zrezygnował z godności kardynalskiej 2 października 1447 Jan Kazimierz Waza (1646); zrezygnował z godności kardynalskiej 6 lipca 1648 Karol Wojtyła (1967); wybrany na papieża w 1978
Żyjący kardynałowie bez uprawnień elektorskich	Stanisław Dziwisz (2006)
Żyjący kardynałowie elektorzy	Stanisław Ryłko (2007) Kazimierz Nycz (2010) Konrad Krajewski (2018) Grzegorz Ryś (2023)