Pomocnicza Służba Kobiet

Pomocnicza Służba Kobiet
Ilustracja
Pestki w Palestynie (1943)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1941

Rozformowanie

1946

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Polskie Siły Zbrojne

Multimedia w Wikimedia Commons

Pomocnicza Służba Kobiet (PSK, Pestki), ang. Women’s Auxiliary Service – polska pomocnicza formacja wojskowa działająca podczas II wojny światowej. Powstawała pod koniec 1941 z inicjatywy gen. Władysława Andersa, podczas tworzenia Polskich Sił Zbrojnych na terenie Związku Sowieckiego.

Historia

16 listopada 1942 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Marian Kukiel mianował Zofię Leśniowską komendantką główną, a Marię Leśniakową zastępczynią komendantki głównej Pomocniczej Służby Kobiet[1]. Komendantka główna i jej zastępczyni podlegały ministrowi spraw wojskowych we wszystkich sprawach dotyczących tej służby za pośrednictwem szefa Wydziału Wojskowej Służby Pomocniczej i szefa Biura Ogólno Organizacyjnego. Sprawę nadania stopni i statutu Pomocniczej Służby Kobiet minister miał uregulować dodatkowo[1]. 22 lutego 1943 roku minister obrony narodowej generał Marian Kukiel zwolnił z dniem 18 lutego Zofię Leśniowską, na jej prośbę, ze stanowiska komendantki głównej Pomocniczej Służby Wojskowej Kobiet i powierzył tymczasowo pełnienie tej funkcji Marii Leśniakowej, zastępczyni komendantki głównej PSWK[2]. Do zadań kobiet służących w PSK należało: opatrywanie rannych, obsługa szpitali i kuchni, praca w szkołach dla sierot wojennych. Pracowały również jako sekretarki w sztabach i świetliczanki[3]. W momencie najwyższej liczebności w szeregach PSK służyło ok. 7 tysięcy ochotniczek.

W 1944 kobiety działające w oddziałach PSK zostały przeniesione do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech. W lipcu 1944 Minister Obrony Narodowej zarządził zmianę struktury organizacyjnej PSK, w wyniku czego formację podzielono na trzy części: Pomocniczą Wojskową Służbę Kobiet (PWSK), Pomocniczą Lotniczą Służbę Kobiet (PLSK) i Pomocniczą Morską Służbę Kobiet (PMSK).

Jednocześnie zarządzenie powoływało Komendę Główną PWSK (wraz z powołaniem Komendantki Głównej PWSK, PLSK, PMSK) oraz Inspektorek przy dowództwach korpusów i wojsk. Oficerowie PSK mianowani byli przez Prezydenta RP. Zniesiono także funkcyjność stopni w PSK, dokonując ujednolicenia ze stopniami obowiązującymi w całym Wojsku Polskim.

Ochotniczki Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet przy ambulansie polowym

Za udział w walkach ochotniczkom PSK przyznano[3]: 13 Krzyży Walecznych, 2 Złote Krzyże Zasługi, 74 Srebrne Krzyże Zasługi, 154 Brązowe Krzyże Zasługi. Za udział w kampanii norweskiej w 1940 roku Krzyże Walecznych otrzymały: dr Jadwiga Zielińska i Stefania Gorczyńska, a za udział w kampanii francuskiej trzy kobiety – ochotniczki: Aniela Palędzka, Helena Bogusławska i Ludwika Niemcówna.

Od października 1943 PSK wydawało czasopismo „Ochotniczka”[4]. W marcu 1946 rozwiązano PSK.

Ochotniczki PSK

Tablica upamiętniająca szkołę PSK w Nazarecie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Kukiel 1942 ↓, s. 31.
  2. ↑ Kukiel 1943 ↓, s. 58.
  3. ↑ a b Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. s. 69-70.
  4. ↑ Jerzy Święch: Literatura polska w latach II wojny. Wyd. VI - 2 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 316, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13852-3.

Bibliografia

  • Marian Kukiel: Pismo L.dz. 2459/PSW/42 z 16 listopada 1942 roku. [w:] Kancelaria Przyboczna Naczelnego Wodza, Akta jawne, X 1941 - III 1943, sygn. A.XII.1/7 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1942. [dostęp 2017-01-22].
  • Marian Kukiel: Pismo L.dz. 1281/PSW/43 z 22 lutego 1943 roku. [w:] Kancelaria Przyboczna Naczelnego Wodza, Akta jawne, VII 1942 - XI 1943, sygn. A.XII.1/8 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1943. [dostęp 2017-01-22].
  • Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, s. 69. ISBN 83-03-02923-1.
  • Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie 1939–1945. Red. A. Dzierżek, Zofia Galczewska, Irena Horbaczewska, Halina Poliszewska. Wstęp Ryszard Kaczorowski. Koło Kobiet Żołnierzy PSZ w Wielkiej Brytanii Londyn 1995. ISBN 1-872286-23-2.
  • Maćkowska Maria: Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych, Londyn 1990.
  • Bobińska A.: Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet 2 Korpusu 1941–1945, Londyn 1999.

Linki zewnętrzne

  • Pomocnicza Służba Kobiet. "Były wszędzie tam, gdzie je wzywało życie i służba"