Park Czeluskińców

Park Czeluskińców

Główne wejście do parku
Państwo	Białoruś
Miasto wydzielone	Mińsk
Powierzchnia	78 ha
Data założenia	1928–1933
Położenie na mapie Mińska Park Czeluskińców
Położenie na mapie Białorusi Park Czeluskińców
53°55′19″N 27°37′00″E/53,921944 27,616667
Multimedia w Wikimedia Commons

Park Czeluskińców (biał. Парк Чалюскінцаў) – park kultury i wypoczynku w Mińsku, utworzony na terenie lasu Wańkowiczów, nazwany imieniem Czeluskińców. Powierzchnia parku wynosi 78 hektarów, z czego część zajmują atrakcje dla dzieci. W pobliżu parku znajduje się kolejka dziecięca, ogród botaniczny oraz stacja metra Park Czeluskińców. Utworzony został na terenie lasu Komarowskiego, gdzie w latach 1919-1941 sowieci dokonywali masowych egzekucji. Według archeologa Zianona Pazniaka to drugie co do wielkości, po Kuropatach, miejsce masowych komunistycznych represji w Mińsku^[1]. Nie wyklucza on, że w parku Czeluskińców mogą spoczywać polscy oficerowie rozstrzelani przez NKWD z tzw. Białoruskiej Listy Katyńskiej^[2][3][4].

Historia

Wcześniej w miejscu parku znajdował się leśny masyw, który nazywano lasem Komarowskim (od przedmieścia Komarówka) lub lasem Wańkowicza, stąd pierwotnie planowano nazwać go Parkiem Komarowskim. Ziemia wchodziła w skład majątku Ślepianka Wielka, należącego do Radziwiłłów, a od XVIII w. do 1918 r. do rodu Wańkowiczów. Od lat 20. XX w. obszar znalazł się w granicach Mińska^[5]. W zachodniej części lasu wzniesiono Akademię Nauk Białorusi^[2].

W 1934 roku park otrzymał obecną nazwę na cześć uczestników radzieckiej wyprawy na parowcu „Czeluskin”, która zakończyła się zatonięciem statku i ewakuacją załogi^[6].

Historia Parku Czeluskincewa w Mińsku

Historia parku rozpoczęła się podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. W 1942 r. pod Mińskiem rozegrał się słynny dramat Czeluskina, kiedy załoga radzieckiego samolotu, zestrzelonego nad lodowatymi przestrzeniami Oceanu Arktycznego, musiała awaryjnie lądować na wybrzeżu Czukczów.

Na pamiątkę bohaterskiego przetrwania załogi podjęto decyzję o wzniesieniu pomnika w Mińsku. W 1957 r. pomnik został odsłonięty na terenie przyszłego parku. Jest to niewielki kopiec, na którym umieszczono granitowy obelisk z nazwiskami zmarłych i ocalałych członków załogi.

W 1970 r. teren wokół pomnika został zagospodarowany i przekształcony w Park Czeluskincewa. Zasadzono tu drzewa, stworzono alejki i kwietniki, zainstalowano ławki i latarnie. Popularność parku stale rosła, a dziś jest to jedno z ulubionych miejsc rekreacji mieszkańców i turystów.

Park Chelyuskintsev stał się nie tylko zabytkiem o znaczeniu historycznym, ale także miejscem współczesnej kultury. Regularnie odbywają się tu duże imprezy i festiwale, koncerty i wystawy. W parku można również jeździć na rowerze, pływać łódką, grać w gry sportowe lub po prostu cieszyć się piękną przyrodą i atmosferą parku.

Park Czeluskincewa w Mińsku to nie tylko piękne miejsce do spacerów i rekreacji, ale także część historii i pamięci narodowej Białorusi. Tutaj można poczuć siłę ducha i bohaterstwo ludzi, którzy zginęli i przeżyli dramat Czeluskina, a także zainspirować się ich przykładem.

Utworzenie parku

Utworzenie parku zbiegło się w czasie z obchodami zwycięstwa w wojnie i stało się symbolem odrodzenia i pokoju po straszliwej męce. Układ i projekt parku został opracowany przez znanych ówczesnych architektów krajobrazu.

Park został pierwotnie pomyślany jako miejsce rekreacji i rozrywki dla mieszkańców, z alejkami spacerowymi, ławkami, przejażdżkami rozrywkowymi i placami zabaw.

Szczególną uwagę poświęcono architekturze parku i kształtowaniu krajobrazu. Zasadzono ogromną liczbę drzew i kwiatów, stworzono piękne kwietniki i zagajniki. Park został urządzony w jednolitym stylu łączącym elementy klasycyzmu i romantyzmu.

Park został otwarty 1 maja 1946 roku. Tego dnia tysiące mieszkańców przybyło do parku, aby cieszyć się jego pięknem oraz atmosferą radości i święta.

Od tego czasu park stał się jednym z głównych miejsc rekreacji dla mieszkańców Mińska i gości miasta. Wraz z upływem różnych epok park był przekształcany, aktualizowany i rozwijany. Jednak jego wyjątkowa atmosfera i wykwintny styl zostały zachowane.

Dziś Park Czeluskincewa to nie tylko zielony teren rekreacyjny, ale także dziedzictwo kulturowe i historyczne Mińska. Każdego roku odbywają się tu różne wydarzenia, festiwale, koncerty i wystawy.

Źródło: https://cilekroom.ru/park-celyuskincev-v-minske-istoriya-i-osobennosti

Miejsce masowych represji

Według wspomnień białoruskiego pisarza Franciszka Alechnowicza W pazurach GPU w Komarowskim lesie odbywały się egzekucje więźniów więzienia NKWD w Mińsku^[7].

Terytorium dzisiejszego parku przed II wojną światową znajdowało się poza granicami Mińska. Od końca lat 20. XX w. znajdował się tu zamknięty obszar wykorzystywany przez OGPU. Od tego czasu do ataku wojsk niemieckich latem 1941 r. odbywały się tutaj egzekucje i pochówki ofiar stalinowskich represji. Według historyków większość rozstrzelanych tu osób skazano na śmierć zanim na przełomie lat 20. i 30. XX w. miejscem rozstrzeliwań stały się Kuropaty. Dokładna liczba pochowanych tu ofiar prześladowań politycznych nie jest znana, szacuje się, że wynosi kilka tysięcy (od 8-10 tysięcy^[8]). W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru zamkniętego w latach 1928–1933 utworzono Park Czeluskińców, wykorzystywany jako miejsce wypoczynku. Po 1945 r. zamknięty teren przyłączono do parku^[9]. By zatrzeć ślady egzekucji wycięto zarośla, zasypano doły śmierci i wytyczono alejki^[1].

II wojna światowa

W czasie okupacji niemieckiej na terenie dzisiejszego parku znajdował się obóz jeniecki utworzony przez Wehrmacht, w którym zginęło ponad 10 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej^[5]. Ich ciała pogrzebano w zbiorowych bezimiennych mogiłach^[9].

W okresie ZSRR Park Czeluskincewa nadal się rozwijał i stał się popularnym miejscem rekreacji dla wielu mieszkańców Mińska. Jednak historyczny nacisk położono na Wielką Wojnę Ojczyźnianą, a w parku zbudowano pomnik-kompleks poświęcony żołnierzom i bohaterom Czeluskinitów.

Pomnik składa się z kilku elementów, w tym brązowego pomnika bohaterów-czeluskinitów, wiecznego płomienia, pamiątkowych steli i tablicy pamiątkowej. Powstały również alejki z pawilonami, w których można odpocząć i cieszyć się pięknem przyrody.

Podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej Mińsk został zdobyty przez niemieckich najeźdźców i poważnie zniszczony. Park Czeluskincewa nie był wyjątkiem, a wiele jego budynków zostało zniszczonych.

Pierestrojka i niepodległość Białorusi

Pod koniec lat 80. w Związku Radzieckim rozpoczęła się era pierestrojki pod przywództwem Michaiła Gorbaczowa. Był to czas zmian politycznych i gospodarczych, które dotknęły wszystkie republiki ZSRR, w tym Białoruską Socjalistyczną Republikę Radziecką (BSRR).

Pierestrojka zaczęła prowokować ruchy społeczne na dużą skalę na Białorusi. W 1988 r. powstał pierwszy ruch opozycyjny, Białoruska Gromada.

W 1991 r. miało miejsce ważne wydarzenie, które wpłynęło na dalszą historię Białorusi - proklamowanie niepodległości. 25 sierpnia 1991 r. Rada Najwyższa BSRR przyjęła Deklarację suwerenności państwowej, w której zadeklarowano zamiar budowy niepodległego państwa.

Jednak po ogłoszeniu niepodległości Białoruś znalazła się w kryzysie politycznym. Doszło do walki o władzę i napięć w społeczeństwie. W 1994 roku, po wyborach prezydenckich, do władzy doszedł Aleksander Łukaszenka, który do dziś jest prezydentem Białorusi.

Od tego czasu Białoruś przeszła trudną drogę rozwoju, pozostając wpływowym graczem w przestrzeni poradzieckiej. Park Czeluskincewa jest jednym z symboli tej historii, który łączy w sobie dziedzictwo historyczne i nowoczesność.

Źródło: https://cilekroom.ru/park-celyuskincev-v-minske-istoriya-i-osobennosti

Okres powojenny

Po wyzwoleniu Mińska w 1944 r. teren obozu został przyłączony do Parku Czeluskińców. Szczątki osób zabitych podczas okupacji przeniesiono do zbiorowej mogiły znajdującej się w pobliżu zbiorowych mogił utworzonych przez NKWD. W 1955 r. ku czci zamordowanych czerwonoarmistów utworzono memoriał, a mogiły obłożono kamieniami^[9].

W 1990 roku z inicjatywy Białoruskiego Frontu Ludowego „Odrodzenie”, Towarzystwa „Martyrologium Białorusi” i pisarza Wasila Chomczanki wybudowano kapliczkę poświęconą ofiarom OGPU i NKWD. Dwumetrowy znak pamięci, zaprojektowany przez Uładzimira Slabodczikaua, wykonany jest z drewna, z czteroramiennym krzyżem pośrodku^[9]. W 2017 r. podczas wizyty na Białorusi, hołd ofiarom oddał wicemarszałek Sejmu RP Ryszard Terlecki^[8].

Według historyka Ihara Kuzniacoua w Komarowskim Lesie rozstrzelano wielu Polaków. Z ustaleń historyków wynika, że 57% zamordowanych oskarżono w tzw. sprawach agentów obcych wywiadów, z czego 74% tych agentów zakwalifikowano jako “polskich szpiegów”^[8].

Opis

W parku rośnie ok. 22 tysiące drzew, jego południowa część różni się znacznie od północnej składem gatunkowym roślinności. Przeważają tu drzewa liściaste. Z drzew iglastych odnotowano tylko modrzew europejski zmieszany z brzozą. Istnieje kilka okazów cedru. Na plantacjach pochodzenia naturalnego w parku dominuje sosna, klon, brzoza brodawkowata. Na całym terytorium wzdłuż głównych alejek sadzi się ozdobne gatunki drzew (kasztan, lipa, klon, brzoza, jarzębina, świerk itp.)^[5].

Galeria

• 
  Fontanna
• 
  Karuzele dla dzieci
• 
  Kolejka "Amerykańskie górki"

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Park Cheluskińców w Mińsku
• Historia parku (ros.)
• Mapa represji w Mińsku. 10 przerażających miejsc związanych z NKWD // kyky.org (ros.)