Oblężenie Trembowli

Oblężenie Trembowli
Wojna polsko-turecka (1672–1676)
Ilustracja
Leopold Löffler, Anna Dorota Chrzanowska na zamku w Trembowli
Czas

20 wrzesień - 4 październik 1675[1]

Miejsce

Trembowla

Terytorium

Rzeczpospolita Obojga Narodów

Wynik

udana obrona zamku

Strony konfliktu
Rzeczpospolita Imperium Osmańskie
Dowódcy
Jan Samuel Chrzanowski Ibrahim Szyszman
Siły
300–330
  • 75 żołnierzy piechoty
  • 30 szlachciców z czeladzią
  • 200 chłopów
  • 12 dział
  • 1 moździerz[2]
 7-8 tysięcy
  • 2500 janczarów
  • 1000 sipahów
  • 2-3 tysiące jazdy regularnej
  • około 2000 wojsk technicznych (artylerzyści, saperzy, minerzy)
  • 20-21 armat i moździerzy[3]
Straty
  • około 35 piechurów
  • nieznane straty (lecz większe od piechurów) poniosła szlachta i chłopstwo[4]
 2000 (Aleksander Czołowski)[4]
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
49°17′57″N 25°41′24″E/49,299167 25,690000
Multimedia w Wikimedia Commons

Oblężenie Trembowli miało miejsce od 20 września do 4 października 1675 podczas wojny polsko-tureckiej (1672–1676). Skuteczna 15 dniowa obrona zamku przez polską załogę zadała wielokrotnie większe straty oblegającym oraz wymusiła zakończenie oblężenia przez siły osmańskie.

Przebieg wydarzeń

Zamek w Trembowli zbudowany został w XIV wieku na wysokim wzgórzu nad rzeką Gniezną. Latem 1675 30-tysięczna armia turecka wraz z Tatarami, dowodzona przez Ibrahima Szyszmana[5], wkroczyła na Ruś. Turcy 27 lipca bez walki zajęli zamek w Zbarażu i 11 września zdobyli zamek w Podhajcach, po czym 20 września 10 tysięcy Turków przystąpiło do oblężenia zamku w Trembowli. Załoga zamku składała się z 80 żołnierzy piechoty oraz z niewielkiej liczby szlachty wraz z około 200 chłopami i mieszczanami z miasteczka i okolicy. Wcześniej w zamku stacjonowała załoga dragonów, jednak wypędzono ją, ponieważ mieszczanie nie gwarantowali wykarmienia jej w razie oblężenia. Całością obrony dowodził kapitan Jan Samuel Chrzanowski. Załoga, zagrzewana przez żonę komendanta Annę Dorotę Chrzanowską[6], stawiła Turkom zacięty opór i odparła wszystkie szturmy armii tureckiej. W tym czasie król Jan III Sobieski koncentrował siły pod Lwowem. Wobec wiszącej nad armią turecką groźby odsieczy, bojąc się starcia z Sobieskim, Ibrahim Szyszman 4 października zwinął oblężenie i wycofał się za Dniestr.

Oblężenie w kulturze

Oblężenie Trembowli stało się inspiracją dla następujących dzieł artystycznych:

Przypisy

  1. ↑ Wagner 2023 ↓, s. 131,142.
  2. ↑ Wagner 2023 ↓, s. 128.
  3. ↑ Wagner 2023 ↓, s. 129-130.
  4. ↑ a b Wagner 2023 ↓, s. 140.
  5. ↑ Şişman İbrahim Paşa, zięć sułtana Mehmeda IV, w niektórych źródłach wspominany jako Sofu İbrahim Paşa.
  6. ↑ Kazimierz Piwarski, Anna Dorota Chrzanowska, w: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1937, tom III, s. 458.

Bibliografia

  • Aleksander Czołowski: Wojna polsko-turecka r. 1675
  • Marek Wagner: Trembowla 1675. Warszawa: Bellona, 2023, seria: Historyczne bitwy. ISBN 978-83-11-17060-5.

Linki zewnętrzne

  • Artykuł o obronie Trembowli na stronie Muzeum Pałac w Wilanowie. [dostęp 2020-02-08].
  • Jonasz Drobniak: Te wspaniałe kobiety... Anna Dorota Chrzanowska – pani na zamku
  • Wojciech Duch: Kobieta, która obroniła zamek przed turecką armią. Obrona Trembowli
  • p
  • d
  • e
Wojna polsko-turecka 1672–1676