Maria Dulęba

Ten artykuł dotyczy aktorki. Zobacz też: Maria Dulębianka.

Maria Zofia Dulęba

Data i miejsce urodzenia	17 października 1881 Kraków
Data i miejsce śmierci	6 maja 1959 Warszawa
Zawód	aktorka
Odznaczenia

Maria Zofia Dulęba, I. voto Piotrowska, II. voto Liefeld, III. voto Wołoszynowska^[1] (ur. 17 października 1881 w Krakowie, zm. 6 maja 1959 w Warszawie) – polska aktorka.

Życiorys

Pochodziła z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Alabanda. Była córką Adolfa Antoniego Dulęby (1857–1926) i Michaliny Teofili z domu Seuchter I. voto Misiołek (zm. 1937). Miała brata Henryka (zm. 1961)^[2]. Uczęszczała do żeńskiego gimnazjum. Debiutowała w 1902 w krakowskim Teatrze Miejskim jako Sylwetta w Romantycznych Rostanda^[3]. Od 1906 grała w teatrach warszawskich, m.in. w Polskim (1913–1918 i 1947–1959), Reducie (1919–1921), Rozmaitości, Narodowym (1924–1939). Na jej dorobek artystyczny złożyło się ponad 300 ról teatralnych i 14 ról filmowych.

W 1920 pracowała w świetlicach oraz w teatrach żołnierskich na froncie wojny polsko-bolszewickiej^[4].

Była także pedagogiem. W sezonie 1929/30 uczyła gry scenicznej w Oddziale Dramatycznym Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie, w 1936–1939 wykładała w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, w 1945–1947 w Studium Dramatycznym przy Starym Teatrze w Krakowie, w 1947–1952 w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej (potem PWST) w Warszawie.

Podczas okupacji niemieckiej pracowała jako kelnerka w restauracji „Arina” przy ul. Mazowieckiej 5, mimo wielu propozycji, nie zdecydowała się na występy w warszawskich teatrach jawnych^[5].

W 1955 otrzymała Nagrodę Państwową I stopnia „za całość działalności aktorskiej”^[6].

Była trzykrotnie zamężna. Pierwszym jej mężem był dziennikarz Jan Piotrowski, drugim - inż. Henryk Liefeldt, trzecim - pisarz Julian Wołoszynowski.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Aleja Zasłużonych-1-97)^[7].

Filmografia

1911 Meir Ezofowicz jako Młoda karaitka Gołda
1912 Przesądy jako hrabianka Lidia
1913 Wykolejeni jako Władka
1913 Obrona Częstochowy jako Oleńka Billewiczówna
1914 Słodycz grzechu jako Dora
1914 Bóg wojny jako Maria Walewska
1917 Bestia jako Sonia
1918 Mężczyzna jako Maria, siostra Borowskiego
1921 Za winy brata jako Helena Korycka
1924 O czym się nie mówi jako Gwozdecka
1933 Dzieje grzechu jako matka
1939/1941 Żona i nie żona

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)^[8]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 9 listopada 1932^[9], 13 listopada 1953^[10])
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[11]

Przypisy

↑ Maria Dulęba, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-10] .
↑ Maria Zofia Dulęba [online], geni_family_tree, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2024-05-29] (pol.).
↑ Maria Dulęba, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-11-25] .
↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 155. [dostęp 2024-05-29].
↑ U Aktorek [online], uaktorek.dev.com.pl [dostęp 2024-05-29] .
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-29].
↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIA DULĘBA WOŁOSZYNOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .
↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 297 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Wołoszynowska Maria.

Linki zewnętrzne

Maria Dulęba w bazie Filmweb
Maria Dulęba w bazie filmpolski.pl
Maria Dulęba, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-10] .
Maria Dulęba na zdjęciach w bibliotece Polona