Karl Ditters von Dittersdorf

Ten artykuł od 2015-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Karl Ditters von Dittersdorf
Ilustracja
Karl Ditters von Dittersdorf
Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1739
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

24 października 1799
Červená Lhota

Instrumenty

skrzypce

Zawód

kompozytor

Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica pamiątkowa na zamku w Jesioniku

Karl Ditters von Dittersdorf (ur. 2 listopada 1739 w Wiedniu, zm. 24 października 1799 w Červenej Lhocie) – austriacki kompozytor epoki klasycyzmu, wirtuoz skrzypiec, związany z dworem biskupa wrocławskiego Philippa Gottharda von Schaffgotscha[1][2]. Był szczególnie ceniony jako twórca symfonii[3] i oper, zwłaszcza w języku niemieckim[4].

Życiorys

Karl Ditters urodził się na przedmieściach Wiednia w rodzinie hafciarza teatralnego, Paula Dittersa, pochodzącego z Lublina[5]. W wieku dwunastu lat chłopiec został paziem na dworze księcia Józefa Fryderyka von Sachsen-Hildburghausen, dla którego pracował jego ojciec[6]. Ditters uczył się gry na skrzypcach, a także fechtunku, jazdy konnej, tańca i gimnastyki. Po rozwiązaniu orkiestry książęcej w 1761 roku został skrzypkiem-solistą w Burgtheater oraz na dworze cesarskim.

Wiosną 1763 roku Christoph Willibald Gluck zaprosił Dittersa na wspólną podróż artystyczną do Wenecji i Bolonii. Po powrocie do Wiednia Ditters nie przedłużył kontraktu z administracją cesarską i został kapelmistrzem na dworze biskupa Ádáma Patachicha w Wielkim Waradynie. Po rozwiązaniu orkiestry w 1769 roku wrócił do Wiednia.

W 1769 roku Ditters związał się z dworem księcia biskupa wrocławskiego Philippa Gottharda von Schaffgotscha na zamku Jánský vrch(inne języki) w Javorníku. W 1770 roku Ditters otrzymał papieski Order Złotej Ostrogi i stanowisko nadzorcy lasów księstwa nyskiego. W 1773 roku został nobilitowany, wówczas nadano mu nazwisko von Dittersdorf. Wówczas otrzymał posadę starosty okręgowego Jesionika.

W 1786 roku w Wiedniu wykonano jego cykl 12 symfonii charakterystycznych opartych o Metamorfozy Owidiusza. Niedługo potem odbyła się premiera singspielu Dittersdorfa Doktor und Apotheker, który odniosła ogromny sukces. W 1789 roku kompozytor odwiedził Berlin, gdzie zyskał uznanie i dyrygował swoimi kompozycjami.

W 1794 roku Dittersdorf stracił stanowiska na dworze biskupim z powodu intrygi, co doprowadziło go do trudnej sytuacji finansowej. Wówczas nawiązł kontakt z dworem księcia Fryderyka Augusta Brunszwickiego w Oleśnicy[7]. Ciężko chory na podagrę, ostatnie kilka lat życia spędził na zamku w Červenej Lhocie(inne języki) (obecnie w powiecie Jindřichův Hradec), dyktując synowi swoją autobiografię[6].

Dittersdorf napisał 127 symfonii, 256 kompozycji wokalnych i instrumentalnych i 44 opery, między innymi: Don Kichota, Czerwonego kapturka, Wesołe kumoszki z Windsoru.

Najważniejsze dzieła

  • dwa koncerty D-dur na kontrabas wiedeński i orkiestrę
  • sinfonia concertante D-dur na kontrabas wiedeński, altówkę i orkiestrę
  • koncert na harfę i orkiestrę
  • sześć symfonii Metamorfozy

Przypisy

  1. Dittersdorf, Carl Ditters von, Grove Music Online, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.07861 [dostęp 2024-04-06]  (ang.).
  2. Dittersdorf, Carl [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-04-06]  (pol.).
  3. Kolekcja rękopisów symfonii Carla Dittersa von Dittersdorfa z Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ”, 35PL (4), 2017, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.17.035.7864 [dostęp 2024-04-06] .
  4. LotharL. Riedinger LotharL., Karl von Dittersdorf als Opernkomponist, „Studien zur Musikwissenschaft” (2), 1914, s. 212–349, ISSN 0930-9578 [dostęp 2024-04-06] .
  5. MichaelM. Lorenz MichaelM., Michael Lorenz: Ditters von Dittersdorf's First Names [online], Michael Lorenz, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2024-04-06] .
  6. a b TomaszT. Fatalski TomaszT., Errata do… autobiografii. Mankamenty Lebensbeschreibung Carla Dittersa von Dittersdorfa, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ” (49 (2)), 2021, s. 5–24, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.21.003.15669 [dostęp 2024-04-06] .
  7. AgnieszkaA. Drożdżewska AgnieszkaA., Muzyka w teatrze dworskim księcia Fryderyka Augusta brunszwickiego w Oleśnicy, „Muzyka”, 52 (3), 2007, s. 49–74 .

Linki zewnętrzne

  • p
  • d
  • e
Kultura muzyczna Wrocławia
Kompozytorzy związani z Wrocławiem do końca XVIII w.
Kompozytorzy związani z Wrocławiem w XIX w. i w 1 połowie XX w.
Kompozytorzy współcześni
Organmistrzowie
Instytucje i festiwale muzyczne
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000108823464
  • VIAF: 27251577
  • LCCN: n80097553
  • GND: 118679856
  • NDL: 01038675
  • LIBRIS: 20dgh7vl3fp1q56
  • BnF: 13893306f
  • SUDOC: 080006744
  • NLA: 35723729
  • NKC: jn19990001798
  • BNE: XX1639421
  • NTA: 074313835
  • BIBSYS: 47440
  • CiNii: DA10292988
  • Open Library: OL152049A
  • PLWABN: 9810602818205606
  • NUKAT: n97063508
  • J9U: 987007260450805171
  • PTBNP: 566366
  • CANTIC: a10597852
  • LNB: 000166772
  • NSK: 000329396
  • CONOR: 101693795
  • KRNLK: KAC199607183
  • LIH: LNB:nhx;=CY
  • RISM: people/14522
  • WorldCat: lccn-n80097553
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3892981
  • Britannica: biography/Carl-Ditters-von-Dittersdorf
  • Universalis: carl-ditters-von-dittersdorf
  • БРЭ: 1959560
  • NE.se: karl-ditters-von-dittersdorf
  • SNL: Carl_Ditters_von_Dittersdorf
  • VLE: carl-von-dittersdorf
  • Catalana: 0227580
  • DSDE: Carl_Ditters_von_Dittersdorf
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 15475