Juan Pantoja de la Cruz

Juan Pantoja de la Cruz

Narodziny Marii (1603)
Data i miejsce urodzenia	1553 Valladolid
Data i miejsce śmierci	26 października 1608 Madryt
Narodowość	hiszpańska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans
Multimedia w Wikimedia Commons

Juan Pantoja de la Cruz (ur. w 1553 w Valladolid, zm. 26 października 1608 w Madrycie) – hiszpański malarz okresu renesansu, głównie portrecista.

Był uczniem i współpracownikiem Alonsa Sáncheza Coello. W 1588 został nadwornym malarzem króla Filipa II, w 1598 – Filipa III. Od 1598 nosił tytuł "pintor de cámara".

Malował reprezentacyjne portrety dworskie (w l. 1600-1607 powstało 66 portretów 39 członków rodziny królewskiej). Były to głównie ujęcia en pied na tle tkaniny, precyzyjnie oddające szczegóły strojów i biżuterii. Tworzył też obrazy religijne i martwe natury. Pozostawał pod wpływem Tycjana, Mora i Caravaggia.

Wybrane dzieła

• Albrecht Pobożny (1599-1600), Stara Pinakoteka, Monachium
• Catalina Micaela de Saboya, 70 x 50 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
• Filip II (1590), Escorial, Madryt
• Infant Filip w zbroi (1590-92), 150 x 74,5 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
• Infantka Izabela Klara Eugenia (1599), 124,8 x 97,6 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
• Infantka Maria Anna (1607), 82 x 64 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
• Infantka Maria Anna (1604), 99 x 80 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
• Król Filip III (1601-2), 176 x 116 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
• Król Filip III (1606), 122 x 204 cm, Prado, Madryt
• Król Filip III (1608), 204 x 102 cm, Muzeum Goi w Castres
• Król Filip III (1609), 184,4 x 118,5 cm, The Royal Collection, Londyn
• Królowa Małgorzata Austriacka (1607), 112 x 97 cm, Prado, Madryt
• Narodziny Chrystusa (1603), Prado, Madryt
• Narodziny Marii (1603), 263 x 172 cm, Prado, Madryt
• Niepokalanie Poczęta (1603), 244 x 162 cm. Narodowe Muzeum Rzeźby w Valladolid
• Portret don Diega de Villamayor (1605), 89 x 71 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
• Portret infanta Filipa II, Prado, Madryt
• Portret kobiety, 58 x 42 cm, Prado, Madryt
• Św. Leokadia z Toledo (1603), Katedra, Kordoba
• Św. Augustyn, 264 x 115 cm, Prado, Madryt
• Św. Mikołaj z Tolentino, 264 x 135 cm, Prado, Madryt
• Zwiastowanie (ok. 1605), 152 x 115 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń

Bibliografia

• Jean Babelon, Sztuka hiszpańska, Warszawa: WAiF, 1974.
• Marta Boberska, Pantoja de la Cruz Juan, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin: Tow. Nauk. KUL, 2010, ISBN 978-83-7306-475-1
• Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992. ISBN 83-7079-076-3
• Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007. ISBN 978-3-8331-2131-9
• Sztuka świata, t. 13, Leksykon L-Z, Warszawa: Arkady, 2000. ISBN 83-213-4135-7