Jean-Antoine Nollet

Jean-Antoine Nollet

Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1700 Pimprez
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 1770 Paryż
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Multimedia w Wikimedia Commons

Jean-Antoine Nollet (ur. 19 listopada 1700 w Pimprez, zm. 25 kwietnia 1770 w Paryżu) – francuski fizyk eksperymentalny, duchowny, wynalazca elektrometru, twórca teorii o przepływie ładunku elektrycznego na skutek przyciągania i odpychania pomiędzy naładowanymi ciałami oraz teorii o możliwym korzystnym wpływie elektryczności na organizmy żywe.

Życiorys

Urodził się w Pimpréz na północ od Paryża. Ojciec, prosty wieśniak z trudem dał się przekonać, by syn się kształcił. Uczył się najpierw w Beauvais, następnie zaczął studiować teologię w Paryżu. Poprzestał na uzyskaniu święceń diakona. Potem zawsze występował jako abbé Nollet^[1]. W 1728 roku dostał się do stowarzyszenia, które zajmowało się badaniami przyrody. Tam zwrócił na siebie uwagę zdolnościami w konstruowaniu przyrządów. Dzięki temu uczony Du Fay zatrudnił Nolleta jako asystenta^[1]. Oprócz zainteresowań teologicznych i prowadzenia klasztoru, Nollet zasłynął z budowy globusów przedstawiających plan kuli ziemskiej i nocnego nieba (1728) dla księżnej du Maine, córki króla Francji Ludwika XIV. Ojciec Nollet zajął się również z Du Fayem badaniami nad elektrycznością – między innymi zauważył on wyładowania na ostro zakończonych przewodnikach, prowadził też badania nad przewodzeniem w różnych warunkach i wpływem elektryczności na organizmy żywe. W 1734 roku został zaproszony do Królewskiego Stowarzyszenia w Londynie. Następnie odbył podróż do Holandii, gdzie zetknął się ze słynnymi uczonymi, jak John Theophilus Desaguliers, Willem Jacob ’s Gravesande i Pieter van Musschenbroek^[1]. Został pierwszym profesorem fizyki eksperymentalnej na Uniwersytecie Paryskim. W 1739 roku dołączył do Królewskiej Akademii Nauk w Paryżu, której został członkiem rzeczywistym w 1742 roku. W 1743 roku wydał pierwszy tom swego dzieła „Leçons de physique axperimentale” (Wykłady z fizyki doświadczalnej). Wkrótce ukazało się następnych pięć tomów^[1]. W 1745 roku ogłosił swoją teorię o przepływie ładunku elektrycznego na skutek przyciągania i odpychania pomiędzy naładowanymi ciałami.

W 1748 roku Nollet zbudował pierwszy ze swoich elektrometrów – elektroskop do mierzenia stopnia elektryzacji. Nollet pierwszy też opisał zjawisko osmozy w 1748 roku. Słynne są również jego doświadczenia z 1746 roku – gdzie 180 gwardzistów królewskich w Galerii Zwierciadlanej pałacu w Wersalu ustawionych w podkowę zostało połączonych krótkimi odcinkami drutu i gdy wszyscy doznali elektrowstrząsów po podłączeniu ich do ogniwa. Eksperyment został powtórzony na jeszcze większą skalę. W paryskim klasztorze kartuzów 700 mnichów utworzyło łańcuch o długości prawie 1800 metrów^[1].

W 1756 roku objął utworzoną przez Ludwika XV katedrę fizyki eksperymentalnej w paryskim Collége de Navarre. Dwa lat później król mianował Nolleta nauczycielem fizyki swoich synów^[1].

Był nie tylko wspaniałym wykładowcą, ale także zdolnym badaczem. Skonstruował elektroskop listkowy do pomiarów naelektryzowania ciał, mierzył prędkość dźwięku w wodach Sekwany, odkrył zjawisko dyfuzji cieczy^[1].

Zmarł w Paryżu 25 kwietnia 1770 roku na zapalenie wyrostka robaczkowego^[1].

Przypisy