Jan Zápolya
(anty)król Węgier | |||
Okres | od 1526 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | |||
Następca | Ferdynand I Habsburg | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | |||
Data urodzenia | 2 lutego 1487 | ||
Data śmierci | 22 lipca 1540 | ||
Ojciec | |||
Matka | |||
Żona | Izabela Jagiellonka | ||
Dzieci | |||
|
Jan Zápolya (węg. Szapolyai János) (ur. 2 lutego 1487[1] na Zamku Spiskim, zm. 22 lipca 1540 w Szászebes[2]) – król Węgier od 1526, przywódca stronnictwa antyhabsburskiego na Węgrzech.
Życiorys
Był najstarszym dzieckiem Stefana Zápolyi i Jadwigi cieszyńskiej; bratem Jerzego, Barbary i Magdaleny. Po śmierci ojca (1499) otrzymał godność żupana spiskiego. Był wojewodą siedmiogrodzkim od 1511 roku i banem komitatu Szörény.
W 1526 roku, po śmierci Ludwika II Jagiellończyka w bitwie pod Mohaczem, został wybrany na króla Węgier przez zgromadzenia szlacheckie w Tokaju (X 1526) i w Székesfehérvárze (XI 1526). W grudniu jednak magnaci pod wodzą rodu Frangepán obwołali w Cetinie królem arcyksięcia Austrii Ferdynanda Habsburga, młodszego brata cesarza Karola V. W zamku kamienieckim w Odrzykoniu 12 marca 1528 roku hetman polny koronny Marcin Kamieniecki podejmował wygnanego z Węgier króla Jana Zapolyę po zatargach w wojnie domowej ze stronnikami Habsburgów na Węgrzech. Wysyłał z Odrzykonia listy zapraszające polskich magnatów na sejmik do Tarnowa, na którym liczył otrzymać poparcie w walce o tron i uzyskał głosy ich samych oraz Sulejmana I. W 1528 Jan Amor Tarnowski udzielił mu półrocznej gościny na swym zamku w Tarnowie[3].
W 1539 r. poślubił Izabelę Jagiellonkę. Ojciec Jana II Zygmunta Zapolyi. Zmarł tydzień po narodzeniu syna, 22 lipca 1540 roku.
Drzewo genealogiczne
4. Władysław Zápolya | ||||||
2. Stefan Zápolya | ||||||
5. Dorota | ||||||
1. Jan Zápolya | ||||||
6. Przemysław II | ||||||
3. Jadwiga | ||||||
7. Anna | ||||||
Przypisy
- ↑ Najczęściej podaje się jako datę narodzenia Jana rok 1487; za najbardziej prawdopodobną datę uchodzi koniec tego roku, gdyż jego rodzice pobrali się w grudniu 1486 (Sroka, Jadwiga Zapolya, s. 24.) Pojawiło się mniejszościowe stanowisko, że urodził się w 1490 roku.
- ↑ JarosławJ. Nikodem JarosławJ., Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, MaciejM. Serwański, JózefJ. Dobosz (red.), hasło: Jan Zápolya, Poznań 1998: Wydawnictwo Poznańskie, s. 188 .
- ↑ Zdzisław Spieralski, Jan Tarnowski 1488-1561, Warszawa 1977, s. 124-125.
Bibliografia
- Sroka S.A., Jadwiga Zapolya, Kraków 2005, ISBN 83-88385-54-2, s. 24-25.
- p
- d
- e
Książęta Węgier |
| ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Królowie Węgier |
|
- p
- d
- e
Książęta Siedmiogrodu (w ramach Królestwa Węgier) |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Księstwo Siedmiogrodu (1570-1765) |
| ||||||||||||
Wielkie Księstwo Siedmiogrodu (1765-1918) |
|
- p
- d
- e
Wczesne średniowiecze |
| ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Królestwo Chorwacji |
| ||||||||||||||||||||||||||||
Królestwo Chorwacji (w unii z Węgrami) |
| ||||||||||||||||||||||||||||
Niepodległe Państwo Chorwackie |
|
- zobacz też: Banowie Chorwacji
- Britannica: biography/John-king-of-Hungary
- БРЭ: 1988374
- NE.se: johan-zapolya
- SNL: János_Zápolya
- VLE: jonas-zapojajis
- Catalana: 0034604
- DSDE: János_1._Szapolyai
- Hrvatska enciklopedija: 66875