Ion Țiriac

Ion Țiriac
Ilustracja
Państwo

 Rumunia

Data i miejsce urodzenia

9 maja 1939
Braszów

Wzrost

185 cm

Gra

praworęczna

Status profesjonalny

1968 (od 1962 jako amator)

Zakończenie kariery

1979

Gra pojedyncza
Wygrane turnieje

2

Najwyżej w rankingu

55 (3 czerwca 1974)[1]

Australian Open

2R (I 1977)[2]

Roland Garros

QF (1968)

Wimbledon

4R (1967, 1972)[3]

US Open

3R (1973)

Gra podwójna
Wygrane turnieje

22

Najwyżej w rankingu

19 (9 kwietnia 1979)[1]

Australian Open

2R (I 1977)[2]

Roland Garros

W (1970)

Wimbledon

SF (1970)[3]

US Open

SF (1972)

Multimedia w Wikimedia Commons

Ion Ioan Țiriac (wym. [iˈon t͡siriˈak]; ur. 9 maja 1939 w Braszowie) – rumuński biznesmen i były tenisista oraz hokeista[4]. Jest również właścicielem turnieju Madrid Open[5][6][7] oraz honorowym obywatelem Braszowa[8].

17 grudnia 1971 wraz z Ilie Năstase został odznaczony orderem Ordinul Muncii I klasy[9].

W 2013 roku został wybrany do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sław[7][10][11][12].

Lata młodości

Ojciec Țiriaca zmarł, gdy Ion miał 9 lat[13]. W wieku 14 lat[14] przyszły tenisista pracował w fabryce[13]. Mieszkał na tej samej ulicy, co Günther Bosch, który jest trenerem tenisowym[13]. Țiriac jest absolwentem bukareszteńskiego AWF-u (rum. Academia Națională de Educație Fizică și Sport București)[15]. Jako junior został też mistrzem Rumunii w tenisie stołowym[16].

Kariera tenisowa

Țiriac w 1972

Țiriac pochodzi z Transylwanii. Prawdopodobnie dlatego jego przydomek to „Hrabia Drakula”[17]. Nosił też przydomek „Braszowski Niedźwiedź”[18]. Zanim został tenisistą, uprawiał hokej, gdyż mieszkał niedaleko hali[19]. Grał w klubie Ṣtiinṭa Bukareszt[20]. W hokejowej reprezentacji Rumunii zadebiutował w wieku 16 lat[19]. Był członkiem hokejowej kadry narodowej w latach 1958-1964[21]. Jako hokeista wystąpił na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1964[20][22][23] i mistrzostwach świata[20][21]. Niedługo później wybrał tenis jako swój główny sport. Z rodakiem Ilie Năstase wygrał French Open 1970 w deblu[24]. W finale pokonali amerykańską parę Arthur Ashe/Charlie Pasarell 6:2, 6:4, 6:3[25][26]. Był to już drugi finał wielkoszlemowy rumuńskiego debla. Cztery lata wcześniej, także w Roland Garros, para Năstase/Țiriac przegrała z amerykańskim deblem Clark Graebner/Dennis Ralston 3:6, 3:6, 0:6[26]. W grze mieszanej Rumun osiągnął dwa finały mistrzostw Francji – w 1967 roku, kiedy razem z Ann Haydon-Jones ulegli Billie Jean King i Owenowi Davidsonowi 3:6, 1:6 oraz w 1979 roku, gdy wspólnie z partnerującą mu Virginią Ruzici nie sprostali Wendy Turnbull i Bobowi Hewittowi, przegrywając wynikiem 3:6, 6:2, 3:6[26].

Kariera trenerska

Po zakończeniu kariery Țiriac trenował m.in. Gorana Ivaniševicia[27][28], Marata Safina[27][29], Dinarę Safiną[27] czy Virginia Ruzici[27]. W latach 1985-1994[20][27] był także trenerem Borisa Beckera, który pod jego okiem wygrał pięć turniejów wielkoszlemowych[30]. W 1998 został prezesem Rumuńskiego Komitetu Olimpijskiego[31][32]. Był nim do 2004 roku[32][33].

Finały turniejów wielkoszlemowych

Gra podwójna (1–1)

Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partner Przeciwnicy Wynik finału
Finalista 1. 1966 Paryż Ceglana Rumunia Ilie Năstase Stany Zjednoczone Clark Graebner
Stany Zjednoczone Dennis Ralston 		3:6, 3:6, 0:6
Zwycięzca 1. 1970 Paryż Ceglana Rumunia Ilie Năstase Stany Zjednoczone Arthur Ashe
Stany Zjednoczone Charlie Pasarell 		6:2, 6:4, 6:3

Gra mieszana (0–2)

Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partnerka Przeciwnicy Wynik finału
Finalista 1. 1967 Paryż Ceglana Wielka Brytania Ann Haydon-Jones Stany Zjednoczone Billie Jean King
Australia Owen Davidson 		3:6, 1:6
Finalista 2. 1979 Paryż Ceglana Rumunia Virginia Ruzici Australia Wendy Turnbull
Australia Bob Hewitt 		3:6, 6:2, 3:6

Kariera biznesowa

Rumuński znaczek pocztowy poświęcony Țiriacowi (2015)

Po zakończeniu kariery Țiriac został biznesmenem. W 1990 założył pierwszy prywatny bank w postkomunistycznej Rumunii, Banca Țiriac[34][35] (właśc. Banca Comercială Ion Tiriac SA[36]; od 2007 UniCredit Țiriac Bank). W 1994 założył firmę ubezpieczeniową Ion Țiriac Insurance[37], która w 2000 została włączona do grupy Allianz[38]. W 1997 założył własne linie lotnicze – „Ion Tiriac Air”[39][40]. Są to jedyne prywatne linie lotnicze w Rumunii[41]. W 1999 założył firmę leasingową Molesey Leasing Group SA, która w maju 2000 zmieniła nazwę na Tiriac Leasing SA[42]. Rumun jest także producentem kawioru[43] i właścicielem firmy Țiriac Auto obejmującej 65 biur sprzedaży samochodów na terenie Rumunii[44]. Posiada 15% udziałów w rumuńskim oddziale niemieckiej sieci supermarketów Metro[45].

Rumuński znaczek pocztowy poświęcony Țiriacowi (2015)

W 2005 był najbogatszym Rumunem[46]. W 2007 znalazł się na 840. miejscu listy najbogatszych ludzi świata magazynu „Forbes”[47] i został trzecim najbogatszym Rumunem[48], natomiast trzy lata później znalazł się na pierwszym miejscu rankingu 300 najbogatszych Rumunów[49] i 937. na liście „Forbesa”[50]. Jest najbogatszym nieaktywnym sportowcem na świecie[51][52][53]. Był koordynatorem budowy kompleksu sportowego w Bukareszcie, który został otwarty w 2012 roku i otrzymał jego imię[54].

Ion Țiriac posiada ogromną kolekcję samochodów (Tiriac Collection), publicznie dostępną w obiekcie na przedmieściach Bukaresztu[55][56][57]. Zajął 77. miejsce na opublikowanej w 2006 roku liście najwybitniejszych Rumunów[58][59].

Życie prywatne

Țiriac w latach 1963-1965 był żonaty z piłkarką ręczną Eriką Braedt[60]. Z dziennikarką Sophie Ayad ma dwoje dzieci – Karima i Ioanę[61]. Ma też syna Alexandra Iona z modelką Mikette von Issenberg[61][62]. Uważa, że jest ojcem 33 dzieci, mimo iż jego ojcostwo zostało oficjalnie potwierdzone jedynie w trzech przypadkach[63].

Upamiętnienie

W październiku 2015 wydano serię znaczków pocztowych upamiętniających Țiriaca[64][65].

Przypisy

  1. ↑ a b Profil na stronie ATP. atpworldtour.com. [dostęp 2013-05-24]. (ang.).
  2. ↑ a b Results Archive – Ion Tiriac. australianopen.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  3. ↑ a b Players Archive – Ion Tiriac. wimbledon.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  4. ↑ #937 Ion Tiriac. [w:] The World's Billionaires [on-line]. forbes.com, 2010-10-03. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  5. ↑ Cristopher Clarey: Spain at Last Brings the World to Its Clay. nytimes.com, 2009-05-09. [dostęp 2015-02-20]. (ang.).
  6. ↑ Stephen Kelly: Madrid Masters goes bling. tennisworldusa.org, 2011-04-08. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  7. ↑ a b Andrei Militaru: Ion Ţiriac, printre cei mai buni tenismeni ai lumii. Lista românilor din Hall of Fame-ul mondial. adevalur.ro, 2013-02-01. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  8. ↑ Cetăţeni de onoare ai municipiului Braşov 1992 – 2015. brasovcity.ro. s. 7. [dostęp 2015-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-23)]. (rum.).
  9. ↑ Decretul nr. 466/1971 privind conferirea Ordinului Muncii clasa I maeştrilor emeriţi ai sportului Ilie Năstase şi Ion Ţiriac. lege5.ro, 1971-12-24. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-06)]. (rum.).
  10. ↑ Hingis elected to International Tennis Hall of Fame. itftennis.com, 2013-03-04. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  11. ↑ Serban Georgescu: Ion Tiriac in the International Tennis Hall of Fame. nineoclock.ro, 2013-03-05. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  12. ↑ Drysdale, Pasarell, Tiriac inducted into Hall of Fame. atpworldtour.com, 2013-07-13. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  13. ↑ a b c Manager feiert 70. Geburtstag: Ion Tiriac: Beckers Geldbeschaffer. rp-online.de, 2009-05-09. [dostęp 2013-08-17]. (niem.).
  14. ↑ Ţiriac, în presa spaniolă: "Duc o viaţă de vagabond, de Ţigan". adevarul.ro, 2011-03-09. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  15. ↑ TRECUT, PREZENT ȘI VIITOR. [w:] PREZENTAREA FACULTĂŢII [on-line]. unefs.ro. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  16. ↑ Chuligan na korcie, "król życia" w Rumunii. To nie Jordan jest najbogatszym eks-sportowcem. tvn24.pl, 2015-09-24. [dostęp 2016-07-04]. (pol.).
  17. ↑ Scoop Malinowski: Biofile with Ion Tiriac. thebiofile.com, 2010-05-13. [dostęp 2013-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-04)]. (ang.).
  18. ↑ Stone 1985 ↓, s. 40.
  19. ↑ a b Stone 1985 ↓, s. 42.
  20. ↑ a b c d Ion Tiriac. credit-suisse.com. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
  21. ↑ a b Larisa Ionescu: Istoria de succes a lui Ion Tiriac, povestita de el insusi. 9am.ro, 2007-04-23. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  22. ↑ Ion Ţiriac. Sports-Reference.com. [dostęp 2013-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-05)]. (ang.).
  23. ↑ Ion Tiriac – Sporting Career. credit-suisse.com, 2012-11. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
  24. ↑ Past Winners 1891 – 2013. [w:] History [on-line]. rolandgarros.com, czerwiec 2013. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  25. ↑ Alexandru Catalan: Ţiriac şi Năstase, premiaţi cu câte 100 de dolari pentru câştigarea Roland Garros în 1970. forbes.ro, 2013-04-09. [dostęp 2013-08-09]. (rum.).
  26. ↑ a b c Tiriac, Ion. grandslamhistory.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang. • ros.).
  27. ↑ a b c d e About us – Who is Ion Tiriac. tiriacholdings.ro. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  28. ↑ Marina Constantinoiu: Capitalistul socialist: Ion Tiriac. jurnalul.ro, 2004-07-26. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  29. ↑ S.L. Price: Marat Safin will be missed when he retires from tennis. sportsillustrated.cnn.com, 2009-09-02. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  30. ↑ Irina Popescu: Romania's famous tennis player Ion Tiriac included in the International Tennis Hall of Fame. romania-insider.com, 2013-07-15. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-18)]. (ang.).
  31. ↑ 59-летний Ион Цириак был вчера избран президентом Олимпийского комитета Румынии. sport-express.ru, 1998-05-12. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  32. ↑ a b Fosti Presedinti. cosr.ro. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  33. ↑ About us – Awards and honors. tiriacholdings.ro. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  34. ↑ Mallows 2008 ↓, s. 106.
  35. ↑ Ион Тириак. peoples.ru. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  36. ↑ Thompson 2013 ↓, s. 527.
  37. ↑ Cum am inceput. [w:] Despre Allianz-Tiriac [on-line]. allianztiriac.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)]. (rum.).
  38. ↑ Allianz Romania. allianz.com. [dostęp 2013-11-03]. (ang.).
  39. ↑ About us – Tiriac Air. tiriacair.ro. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-10)]. (ang. • rum.).
  40. ↑ Ion Tiriac Air. aviation-safety.net. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  41. ↑ Company. tiriacair.ro. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-09)]. (ang. • rum.).
  42. ↑ History/Istoric. tiriacleasing.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (ang. • rum.).
  43. ↑ Andrzej Rybak: Montagsporträt: Ion Tiriac – König der Karpaten. ftd.de, 2007-01-07. [dostęp 2013-11-03]. (niem.).
  44. ↑ Despre companie. tiriacauto.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-25)]. (rum.).
  45. ↑ Metro Cash&Carry România S.R.L. zf.ro, 2012-09-04. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  46. ↑ Бывший теннисист Ион Цириак – самый богатый человек Румынии. sport-express.ru, 2005-11-16. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  47. ↑ #840 Ion Tiriac. forbes.com, 2007-10-07. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  48. ↑ Liviu Iancu: Patriciu, Becali şi Ţiriac, pe primele locuri în Top 300 Capital. mediafax.ro, 2007-11-27. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  49. ↑ TOP 300 Capital declares Ion Tiriac the richest man in Romania followed by businessmen Dinu Patriciu and Ioan Niculae. HotNews.ro, 2010-10-18. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  50. ↑ Ion Tiriac. forbes.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  51. ↑ Ion Tiriac, cel mai bogat fost sportiv din lume – Averea sa, de doua ori mai mare decat a lui Michael Jordan. hotnews.ro, 2014-12-10. [dostęp 2015-02-17]. (rum.).
  52. ↑ Andrei Mazurchievici: Ion Ţiriac, cel mai bogat fost sportiv din lume. Averea sa, de două ori mai mare decât a lui Michael Jordan. mediafax.ro, 2014-12-10. [dostęp 2015-02-17]. (rum.).
  53. ↑ Former Romanian tennis player Ion Tiriac, richest former athlete in the world. romania-insider.com, 2014-12-11. [dostęp 2015-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (ang.).
  54. ↑ Complexul Sportiv Ion Tiriac, un vis devenit realitate. complexsportiv.ro. [dostęp 2015-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-08)]. (rum.).
  55. ↑ Kolekcja aut Iona Tiriaca. „Auto Świat”. 37/2017 (1138), s. 46-49, 2017-09-11. ISSN 1234-0294. (pol.). 
  56. ↑ Tiriac Collection. tiriacimobiliare.ro. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)]. (rum.).
  57. ↑ Romanian investor Ion Tiriac’s rare car collection re-opens after expansion: more cars on display, including a LaFerrari. romania-insider.com, 2015-04-30. [dostęp 2018-02-14]. (ang.).
  58. ↑ TOP 100. mariromani.ro. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-29)]. (rum.).
  59. ↑ Domnitorii domina topul celor mai mari 10 romani. hotnews.ro, 2006-07-08. [dostęp 2019-05-28]. (rum.).
  60. ↑ Sergiu Nicolaescu: "Da, am cunoscut-o pe Erika". libertatea.ro, 2009-02-28. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  61. ↑ a b Ce fac copiii lui Ţiriac? Ioana scrie la ziarul şcolii, iar Karim agaţă fete pe Internet. libertatea.ro, 2009-12-13. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  62. ↑ Maureen Dowd: AT WIMBLEDON WITH: Ion Tiriac; Tennis's Grandest Bad Boy. nytimes.com, 1993-06-24. [dostęp 2013-11-03]. (ang.).
  63. ↑ Ion Ţiriac, dezvăluire şoc: "Am 33 de copii". Ce face cu averea. realitatea.net, 2014-05-23. [dostęp 2014-08-21]. (rum.).
  64. ↑ Romfilatelia dedică o serie de timbre lui Ion Țiriac. amosnews.ro, 2015-10-14. [dostęp 2016-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-06)]. (rum.).
  65. ↑ Emisiune filatelică dedicată tensimenului braşovean Ion Ţiriac. bzb.ro, 2015-10-15. [dostęp 2016-07-04]. (rum.).

Bibliografia

  • Profil na stronie ATP [online], Association of Tennis Professionals [dostęp 2014-04-18]  (ang.).
  • Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2014-04-18]  (ang.).
  • Profil na stronie Pucharu Davisa [online], Davis Cup [dostęp 2014-04-18]  (ang.).
  • Michael Stone. Becker's Best Weapon. „New York Magazine”, s. 40-44, 1985-09-02. OCLC 48616033. (ang.). 
  • Wayne C. Thompson: Nordic, Central, & Southeastern Europe 2013. Lanham: Stryker-Post Publications, 2013, seria: World today series. ISBN 1-4758-0488-1. OCLC 847542144. (ang.).
  • Lucy Mallows: Transylvania. Chalfont St Peter: Bradt Travel Guides, 2008. ISBN 978-1-84162-230-9. OCLC 213838666. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Ion Tiriac. tennisfame.com. [dostęp 2013-11-21]. (ang.).
  • Ion Țiriac w bazie IMDb (ang.)
  • Ion Țiriac w bazie Filmweb
  • Andrzej Rybak: Was macht eigentlich...: ...Ion Tiriac?. stern.de, 2007-04-28. [dostęp 2013-11-03]. (niem.).
  • Oficjalna strona Tiriac Collection (rum. • ang.)

Literatura dodatkowa

  • Angela Gaudioso. Der Kommissar. „SPIN”, s. 38-40, 68, 1986-01. ISSN 0886-3032. OCLC 12872607. (ang.). 
  • p
  • d
  • e
Triumfatorzy French Open w grze podwójnej (XX wiek)
1901–1910
1911–1920
1921–1930
1931–1939
1940–1950
1951–1960
1961–1970
1971–1980
1981–1990
1991–2000
  • VIAF: 2660159639282043290007
  • GND: 1214655114
  • WorldCat: viaf-2660159639282043290007
Identyfikatory zewnętrzne:
  • Olympedia: 98280