Wijwaterkwast

Deel van de serie over
kerkelijk gerei

gebruikt in de liturgie
Monstrans


Liturgisch vaatwerk
Vasa sacra
Miskelk · Pateen
Kelklepeltje
Ciborie · Monstrans
Pyxis · Custodiale

Vasa non sacra
Ampullen · Wijwatervat
Olievaatje
Wierookvat · Ablutievat

Paramenten
Amict · Albe · Baarkleed · Cingel
Tuniek · Dalmatiek · Fanon
Kazuifel · Manipel · Stola
Gremiale · Benedictievelum
Mijter

Koorkledij
Rochet · Superplie
Koorkap · Cappa magna
Kovel Kelkgerei
Bursa · Kelkvelum
Ciborievelum

Kerklinnen
Corporale · Kelkdoekje
Lavabodoekje · Palla
Altaardwaal

Kerkinterieur
Altaar · Ambo
Biechtstoel · Communiebank
Doksaal · Doopvont
Faldistorium
Godslamp · Hoogaltaar
Heilig Kruisaltaar
Bisschopszetel · Preekstoel
Sedilia
Tabernakel · Volksaltaar

Liturgische boeken
Altaarmissaal
Benedictionale · Brevier
Evangeliarium · Evangelistarium
Graduale · Kyriale
Lectionarium
Psalter · Rituaal
Sacramentarium · Volksmissaal

Overige
Flambouw · Processiekruis
Altaargong · Altaarschel · Sanctusbel
Wijwaterkwast · Scheepje
Doopschelp · Lessenaar
Thabor · Antependium
Paaskaars · Adventskrans

Een wijwaterkwast (Lat.: aspergillum) is een kwast waarmee in de liturgie van de Rooms-Katholieke Kerk wijwater wordt gesprenkeld door een priester. De kwast wordt daartoe in een wijwateremmer gedoopt, die vaak van messing is. Bij Romeinse offerriten werd een lauriertakje gebruikt als wijwaterkwast.[1]

Herkomst van de naam

De naam is afgeleid van de zin Asperges me hyssopo . . . hetgeen betekent Ontzondig mij met hysop, dan ben ik rein.[1] (De vertaling van de Gregoriaanse tekst luidt eerder: "Besprenkel mij met hysop, en ik zal reingewassen zijn")

Uitvoeringen

Aspergil

Naast de gewone wijwaterkwast (met houten of metalen steel) bestaat er ook de zogenaamde aspergil, een metalen staaf met een hol metalen bolletje met gaatjes waarin een sponsje zit. De aspergil bestaat ook in de uitvoering van de zaksprenkelaar (kan worden gevuld met wijwater, kan in de binnenzak worden meegenomen, en kan open en dicht worden gedraaid).

Attribuut

Wijwaterkwast afgebeeld op een glas-in-loodraam.van Otto Mengelberg (1917). Collectie Museum Catharijneconvent.

De wijwaterkwast is in de beeldende kunst het attribuut van Benedictus en Marta, die een draak vertrapt.[1]

Literatuurverwijzingen

  1. a b c Hall, J. (2000). Hall's Iconografisch Handboek. Leiden: Primavera Pers.
WikiWoordenboek
Zoek wijwaterkwast op in het WikiWoordenboek.