M47 Dragon

M47 Dragon
M47 Dragon met dagvizier SU-36/P bevestigd
Algemeen
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Producent McDonnell Douglas, Raytheon
Type Antitankraket
Jaar 1975[1]
Gebruikers Zie gebruikers
Varianten Zie varianten[2]
Productieaantal 250.000[1][3]
Maten
Diameter - Lanceerkoker met stootrubbers: 292 mm[4][5]

- Lanceerkoker: 127 mm[1][4][5] - Raket: 122 mm[5]

Spanwijdte 140 mm
Lengte - Lanceerkoker: 1154 mm

- Raket: 856 mm[1]

Gewicht - Lanceereenheid: 11,5 kg.[5][6]

- Raket:10,7 kg[1]

Snelheid - Lanceersnelheid: 75 m/s[7]

- Vluchtsnelheid Dragon/Dragon II: 100 m/s[6][7]
- Vluchtsnelheid Dragon III: 200 m/s

Bereik 65 m-1000 m[1][4][6][7]
Specificaties
Aandrijving Vastebrandstofmotor
Sturing SU-36/P of AN/TAS-5 IR vizier
Geleiding Draadgeleid Semi-automatic command to line of sight (SACLOS)[1]
Springkop HEAT[1], 2,5 kg[1] octol[8]
Ontsteking Inslag
Militair vuurt M47 Dragon af
Militairen van de 82e Luchtlandingsdivisie (US) met M47 Dragon tijdens de Grenada (1983)

De M47 Dragon, ook bekend als FGM-77 is een draagbare Amerikaanse draadgeleide antitankraket. Hij wordt gelanceerd vanuit een lanceerkoker en door de schutter naar het doel gestuurd, waarbij de stuurcommando’s via een dunne draad doorgegeven worden.

De M47 Dragon was de eerste geleide antitankraket die vanaf de schouder werd afgevuurd.[1] In tegenstelling tot andere systemen uit die periode hoefde het systeem voor gebruik niet opgebouwd te worden: de schutter hoefde alleen de polyurethaan stootkussens te verwijderen en het vizier te bevestigen en kon vuren. Het was op dat moment tevens het lichtste van vergelijkbare systemen.[1]

Het wapensysteem M-47 Dragon werd geproduceerd door McDonnell Douglas. De firma Kollsman[noot 1] produceerde het viziersysteem en Raytheon de raketten.[9]

De strijdkrachten van de Verenigde Staten stelden de M47 Dragon buiten dienst in 2001. Het werd vervangen door het modernere FGM-148 Javelin system.[10][11] De M47 Dragon is nog in gebruik bij verschillende krijgsmachten over de hele wereld.

Geschiedenis

In 1959 stelde het US Army Ordnance Missile Command (AOMC)[noot 2], de behoefte vast voor een geleide antitankraket voor de middellange afstand.[1]

In 1960 lanceerde het Amerikaanse leger op voorstel van de firma Douglas het MAW (Medium Antitank Weapon) programma. In 1966 kreeg Douglas (dat in 1967 opging in McDonnell Douglas) het contract voor de ontwikkeling van de XM-47. Er werd een nieuwe raket ontwikkeld, en voor de geleiding werd gebruik gemaakt van bewezen draadgeleidingstechnologie en bewezen infraroodtechnologie.[1] Hoewel de XM-47 in 1967 werd hernoemd tot FGM-77 Dragon[1] werd het bekender als M47 Dragon. De eerste test van de raket vond plaats in december 1967, gevolgd door het eerste schot op 5 juli 1968.

Het US Army voerde de M47 Dragon vanaf januari 1975 in. Er werden aanzienlijke aantallen gekocht door het Amerikaanse leger en de US Marines. Het wapen werd ook gekocht door NAVO partners Denemarken, Nederland en Spanje, en andere bondgenoten van de VS, zoals (pre-revolutionair) Iran, Israël, Jordanië, Marokko, Zuid-Korea, Saoedi-Arabië en Taiwan.[1]

De Dragon was vooral bedoeld om, in geval van een gewapend conflict met het Warschaupact in Centraal-Europa, samen met de zwaardere BGM-71 TOW, Sovjettanks zoals T-54/55, T-62, T-72 en T-80 te bestrijden. Maar het bleek dat de bediening en effectiviteit van de M47 Dragon door Amerikaanse soldaten veel te wensen overliet.[1]

Er wordt aangenomen dat er in een periode van 20 jaar 250.000 raketten zijn gebouwd.[1]

De M47 Dragon werd voor het eerst ingezet door de Israëlische strijdkrachten tijdens de Jom Kipoer-oorlog (1973). Sindsdien is hij gebruikt bij bijna alle latere oorlogen in het Midden-Oosten.[9]

Tegenwoordig is de effectiviteit van de M47 Dragon tegen moderne bepantsering meer dan twijfelachtig, behalve in zeer gunstige omstandigheden.[9]

Componenten

M47 Dragon lanceereenheid
schematische tekening van M47 Dragon projectiel in lanceerkoker

Het wapensysteem M47 Dragon bestaat uit een, lanceereenheid en een niet-geïntegreerd vizier. Om het wapen af te vuren, moet een vizier worden bevestigd. De lanceerkoker wordt na het afvuren weggegooid. Het vizier wordt opnieuw gebruikt.

Lanceereenheid

De lanceereenheid bestaat uit de raket, die vanaf de fabriek geleverd in zijn eigen gladde waterdichte glasvezel lanceerkoker.[7] Het totale gewicht van een lanceereenheid is 11,5 kg.[5][6] Inclusief dagvizier (3,1 kg) dus 14,57 kg, en inclusief nachtvizier (9,82 kg) dus 21,29 kg,

Lanceerkoker

In de lanceerkoker is achter het projectiel de startmotor (ook ‘lanceermotor’ of ‘gasgenerator’ genoemd) aangebracht. De lanceerkoker is voorzien van een vochtindicator.[4][7] Verder is de lanceerkoker voorzien van een bevestigingsbeugel voor het vizier met bijbehorende bedrading, een statief, 16 BA30[8]:p7 batterijen (achterop de lanceerkoker),[5][6] draagriem en polyurethaan stootkussens voor en achter.[4] Het uitklapbare tweepootstatief is in hoogte verstelbaar. De lanceerkoker kan 45° naar links en rechts bewegen op het statief.[8]

Raket

Het projectiel bestaat uit een raketlichaam, thermische batterij (‘generator’), gyroscoop, raketmotor (stuw/stuurmotoren), geleidingsdraad op spoel, IR baken, raketvinnen, elektronica en een raketkop met explosieve lading.

Soorten

Er zijn 3 soorten projectielen beschikbaar voor de M47 Dragon: de M222 en de Mk1, Mod 0 HEAT brisantraket en de M223 oefenprojectiel (zonder explosieve lading). Alle drie maken ze gebruik van hetzelfde raketlichaam, geleidingsdraad en raketelektronica.[4]

Munitiesoorten[4]
Type Lengte Gewicht
M222 HEAT 744 mm 11,47 kg
MK 1, MOD 0 HEAT 846 mm 12,34 kg
M223 inert practice 846 mm 4,70 kg Guided Missile and Launcher, Surface Attack, Practice, M223, ook wel Dummy of Trainer 04
heeft een blauwe neuskegel (scherpe M222 raketten hebben een rode of zwarte neuskegel)

Onveilig gebied

Bij afvuren is er een onveilig gebied achter het wapen dat zich uitstrekt van 50 m achter het wapen tot 30 m aan de zijkanten.[4] Daarbinnen, in een driehoekig gebied in een hoek van 90° tot 30 m direct achter het wapen kunnen de steekvlam, drukgolf en rondvliegende delen bij het afvuren ernstige verwondingen veroorzaken.[14][15]

Personeel binnen 50 m wordt geadviseerd gehoorbescherming te dragen.

Ook wordt aangeraden het wapen niet af te vuren binnen 15 m voor een muur.

Afvuren van binnen een gebouw wordt afgeraden, hoewel er wel richtlijnen zijn voor het geval dat in gevechtssituaties toch noodzakelijk is: ruimte niet kleiner dan 3×4,6 m alle losse spullen opgeruimd, alle deuren en ramen openen, liefst glas verwijderd, gaten met doorsnedes van ten minste 60 cm in iedere muur en het plafond om bij afvuren overdruk snel af te voeren. Dan nog ontstaat er waarschijnlijk structurele schade aan het gebouw. Bovendien hangen er na het afvuren giftige gassen in de ruimte.[14][15]

SU-36/P dagzichtvizier

Met het Kollsman[5][noot 1] SU-36/P vizier, eigenlijk "Infrared Tracker, Guided Missile, SU-36/P", stuurt de schutter de raket. Het compacte vizier zit in een aluminium behuizing, die ter bescherming is voorzien van polyurethaan schuimblokken. Het weegt 3,1 kg en is 196 mm lang. Het 6x50 vizier met Abbot prisma heeft een optische vergroting van 6x en een zichthoek van 6°. Het eenvoudige dradenkruis heeft enkele referentielijnen. Rechts van het oculair van de schutter bevindt zich een infraroodontvanger, bestaande uit een grote lens met filter. De infraroodontvanger registreert het infraroodsignaal dat tijdens de vlucht door de raket wordt uitgezonden. Het vizier krijgt zijn stroom van de 16 BA30[8]:p7 batterijen achterop de lanceerkoker.[5][6]

AN/TAS-5 nachtzichtvizier

In 1970 begon Philips Broadcasting Equipnemt Company (PBEC) in Montvale (New Jersey)[20]:p65 de ontwikkeling van een nachtzichtvizier voor de Dragon. De eerste versie, AN/TAS-3, voldeed niet geheel, maar de latere AN/TAS-5 ging tegelijk met de Dragon in productie. [noot 4]

Het AN/TAS-5 warmtebeeldsysteem bevat dezelfde IR-tracker als de SU-36/P. Het apparaat heeft een eigen batterij en drukfles. Het gewicht van het apparaat is 9,82 kg incl. een BA30 batterij batterij (0,68 kg, 8 V, 3,2 Ah[8]:p18) en een fles met 6.000  psi perslucht voor koeling (0,68 kg).[8]:p18 De afmetingen zijn 368 x 417 x 241 mm (lxbxh). Het vizier werkt bij omgevingstemperaturen tussen -32°C en +52 °C.[6][8]:p18 Het kan opgeslagen worden bij temperaturen tussen -58°C en +68 °C.[6]

Het vizier heeft een vaste optische vergroting van 4x en een gezichtsveld van 3,4°x6,8°.[5][6] Het is een wat ouder type passief IR-warmtebeeldapparaat met rood-zwart scherm dat oplaadbare batterijen gebruikt en koelvloeistofflessen nodig heeft om de nachtzichtelementen te laten werken. Het apparaat ontvangt infrarode energie (warmte) van een doel en zet die om in elektrische signalen die als zichtbaar licht op een scherm weergegeven worden.[24] Objecten die warmer zijn dan de omgevingstemperatuur verschijnen in rode tinten op het scherm; koelere objecten lijken zwart.[4] De batterijen en koelvloeistofflessen gaan beide twee uur mee.[6] Het apparaat kan, zonder de lanceerkoker, gebruikt worden als een eenvoudige maar zware nachtzichtkijker. Het nachtvizier is veel zwaarder dan het dagvizier, en maakt een hoorbaar zoemend geluid als het in gebruik is.[6]

Affuit M175

Met het M175-bovenaffuit kan de M47 Dragon op een M113 APC geplaatst worden. Het 37,6 kg[5] wegende affuit wordt bevestigd op de onderaffuit op de koepel van de M113. Het affuit heeft een ‘wieg’ waarin de lanceerkoker geplaatst wordt, terwijl het vizier op de gebruikelijke manier aan de koker bevestigd wordt.[6] Op de M113 is het affuit voorzien van een klein schild om schutter en wapen te beschermen tijdens verplaatsingen, en dat opzij gedraaid moet worden om te kunnen vuren.[6]

Het M175 bovenaffuit kan -met een verloopstuk- ook geplaatst worden op een M3[noot 5] of M122[noot 6] driepootstatief. Daardoor is het wapen stabieler dan wanneer hij vanaf de schouder wordt afgevuurd. Bij gebruik van het zware nachtvizier moeten de poten van het M122-statief worden verzwaard met zandzakken om te voorkomen dat het kantelt. Op een driepootstatief is het wapen 360° draaibaar.[6][24]

Opleiding

Monitoring set AN TSQ-T 1 voor M47 Dragon
Proefopstelling met coaxiaal gemonteerd .22 geweer ('subkaliber')
M47 Dragon opgesteld op een wal (1984)
US Marinier richt zijn Dragon (1984)

Het geleidingssysteem van de Dragon was erg gevoelig, zelfs voor de kleinste beweging van het vizier, de lanceermotor gaf een luide knal en er was een aanzienlijke gewichtsverschuiving als de raket de lanceerkoker verliet. Daardoor kon een onervaren schutter de raket gemakkelijk per ongeluk de grond in leiden. Om dat te voorkomen werden er simulatoren en trainingshulpmiddelen gebruikt om schutters te trainen voordat ze hun eerste echte raket afschieten.[27]

Er was simulatieapparatuur beschikbaar, waarmee de prestaties van de schutter onder tactische omstandigheden konden worden geëvalueerd.[8]:p9-13 De set bestond uit:

  • Trainer, lanceereffecten, M54 (Launch Effects Trainer (LET)), deze simuleert de lancering. Het bestaat uit een aangepaste lanceerkoker waaraan verschillende componenten zijn bevestigd. In de koker is een installatie aangebracht waarmee een M64 7,62 mm geweergranaat patroon, die ook gebruikt wordt voor het afvuren van geweergranaten met de M14 en M16, afgevuurd kan worden. Hierdoor wordt een dummygewicht in de koker naar voren gedreven, hetgeen het afvuren van een raket simuleert.
  • Meetuitrusting AN/TSM-114 (Tracker Test Set), een aangepast dagvizier voor training.
  • Monitor installatie, AN/TSQ-T 1 (Monitoring Set) meet en evalueert de prestaties van de schutter. Het bevat oplaadbare nikkel-cadmium-batterijen. Het bestaat uit een control & display panel voor training en voor het oplanden van de batterijen, en bijbehorende kabels.
  • Zender, doelinstallatie, I R, M 89 E1 (Infared Transmitter Set) bestaat uit een alumiium doelschijf van 1x1m die tevens een infarood-signaal uitzendt. De installatie kan worden gemonteerd op een voertuig. Het signaal heeft een bereik van 300 meter.

Andere opleidingsmiddelen waren:

  • Oefentoestel exercitie M47 Dragon (Field Handling Trainer Dummy) – een exercitiewapen dat bestaat uit een gebruikte lanceerkoker die is aangepaste, om het hanteren, vervoeren, gereedmaken en de afvuurhandelingen realistisch te beoefenen.
  • Oefenantitankbrisantgranaatraket M223 Dragon (Guided Missile and Launcher, Surface Attack, Practice, M223. , ook wel Dummy of Trainer 04) and met een blauwe neuskegel (scherpe M222 raketten hebben een rode of zwarte neuskegel)
  • Launch Effects Simulator (LES) – een oefenwapen dat de lancering simuleert. Het bestaat uit een aangepaste lege lanceerkoker waarvan de uiteinden met papieren/vezel kappen zijn afgesloten. Voor oefening werd er een mengsel van methylacetyleen-propadieen-gas (MAP) en zuurstof in de koker gepompt. Zodra de schutter de trekker overhaalde, ontstak een bougie het gas, wardoor de kappen braken met een luide knal en grote steekvlam. Deze effecten waren veel heftiger dan het afvuren van een echte raket. De LES werd weinig gebruikt.[27]
  • Dragon Gunnery Trainer (DGT) - voor trainingen in een klaslokaal. Het bestaat uit een projector die gekoppeld is aan een computer. De schutter volgt met een aangepast vizier het geprojecteerde doel, terwijl de instructeur meekijkt op een monitor. De instructeur kan verschillende scenario’s presenteren, met verschillende achtergronden en aantal en soort doelen. Een floppydisk met 30 "standaardsituaties" was bijgeleverd.[5]
  • Dragon Field Tactical Trainer (DFTT) – uitrusting waarmee de M47 Dragon ook worden opgenomen in het laser-oefensysteem MILES.[5]

Werking

Nederlandse soldaat vuurt M47 Dragon af (2001)

De M47 Dragon gebruikt een draadgeleid-besturingssysteem in combinatie met een hoge explosieve antitank-lading, en is in staat om Pantservoertuigen, versterkte bunkers, tanks en andere ‘harde’ doelen te bestrijden. Hoewel het in de eerste plaats werd gemaakt om de tanks van T-55, T-62 en T-72 van de Sovjet-Unie te bestrijden, gebruikte de VS het tot in de jaren ‘90, onder andere tijdens de Golfoorlog van 1990-1991.

De M47 Dragon maakt gebruik van een zogenaamd "automatic remote control" (TCA) geleidingssysteem, vergelijkbaar met dat van de BGM-71 TOW en Shillelagh-raketten. Met dit systeem hoeft de schutter na het afvuren alleen het versterkend optisch vizier op het doel te blijven richten.

Gereed maken

Het wapensysteem bestaat uit een lanceersysteem en een vizier. Het lanceersysteem bestaat uit de raket in een waterdichte lanceerkoker. Om het systeem vuurklaar te maken, verwijdert de schutter het voorste stootkussen en plaatst het vizier op de lanceerkoker. De lanceerkoker van de Dragon moet zich bij het afvuren ten minste 70 cm boven het maaiveld bevinden, omdat de raket de eerste meters van de vlucht wat zakt.[7]

Richten en afvuren

Zodra de schutter het doel in het vizier heeft, en bepaald heeft of hij kan vuren, drukt hij de afvuurhefboom in. Hierdoor begint de gyroscoop in de raket te draaien,[28] en wordt het pyrotechnisch element in de thermische batterij geactiveerd zodat de batterij stroom gaat leveren en het elektrisch circuit in de raket gaat werken. Na een korte vertraging ontsteekt de startmotor van de raket. Deze startmotor brandt snel op, nog voordat de raket de buis heeft verlaten, maar levert nog voldoende kracht om de raket 30 m tot 50 m ver uit de lanceerkoker te stuwen.[28]

Lancering

De startmotor (buisjes rookvrij buskruit) wordt ontstoken en stuwt de raket uit de koker.[6][7] waarbij het achterste stootkussen vernield wordt. De startmotor stoot de raket uit de lanceerkoker zonder de schutter en de geleidingsdraad bloot te stellen aan de raketmotor zelf.[6] Zodra de raket de lanceerkoker verlaat, begint de infraroodfakkel te werken en begint de geleidingsdraad af te rollen.[5] De drie gebogen raketvinnen achterop de raket klappen uit en vergrendelen.[6] De vinnen dragen bij aan een stabiele vlucht, door de raket ongeveer 5x per seconde om zijn as te laten roteren.[5] Na 30 m[7]-65 m wordt de gevechtskop gewapend.[4] Op veilige afstand wordt de unieke motor van de raket ingeschakeld. Deze bestaat uit 60 (in 3 blokken met elk 10 paar[5][8]) diagonaal geplaatste kleine ronde aluminium stuw/stuurraketmotortjes gevuld met een vaste tweecomponentenbrandstof TPH Nc/Ng HEN-12[5][29] (nitroglycerine), die in het achterste deel van de raket aangebracht zijn.[6] De uitlaat is in een hoek van 40 graden[8] naar achteren gericht, en levert daardoor een kracht naar achteren en opzij. Door ze paarsgewijs in te schakelen wordt de raket naar voren gestuwd. Ieder motortje levert ca. 1200N gedurende ca. 18 ms[5]. de raket wordt daardoor voortgestuwd door kleine ‘explosies’ die elke 0,5 à 1 seconde plaatsvinden. Dit gaf de raket een uniek "ploppend" geluid.[6][28] Ook geven ze een spoor van kleine rookkringetjes langs het vluchtpad.[28]

Geleiding

Het vizier bepaalt waar de raket is ten opzicht van de richtlijn van de schutter, en zendt via de geleidingsdraad stuursignalen van het vizier naar de raket.[6] Deze stuursignalen bepalen, samen met de gyroscoop die de stand van de raket registreert, wanneer welke stuw/stuurraketmotortjes af moeten gaan om de raket op de richtlijn van de schutter te houden. Doordat de motortjes steeds per paar afgaan, en er dus geen constante voortstuwing is, krijgt de raket een wat slingerend vluchtpatroon.[7] Een goede, stabiele schutter heeft weinig stuurcorrecties nodig. Bij een nerveuze of vermoeide schutter worden de stuw/stuurraketten snel achtereen ontstoken.[7]

Het kenmerkende ploppende geluid van de raketmotortjes waarschuwde iedereen in de omgeving (inclusief het doelwit) dat er een raket onderweg was.

Doordat de schutter zijn vizier tijdens de hele vluchtduur op het doel gericht moet houden, bevindt hij zich die hele tijd in een kwetsbare positie.

Zodra de vijand merkt dat er een Dragon aankomt, hoeft hij alleen maar het spoor van rookkringetjes te volgen en de grote rookwolk van de lanceermotor te vinden om te weten waar de schutter zich bevindt. Als hij die plek onder vuur neemt moet de schutter dekking zoeken, en kan hij de raket niet verder sturen.[28]

Inslag

Uiteindelijk botst de kop van de raket tegen het doel, waardoor de holle lading wordt ontstoken. Zodra de raket het doel heeft getroffen kan de schutter het vizier van de lege lanceerkoker afhalen en het op een volgende, volle, lanceerkoker zetten.[7]

Zwakke punten

Het voordeel van de M47 ten opzichte van andere systemen uit die periode was het gewicht en de grote HEAT-lading. De nadelen maakten het echter tot een middelmatig wapen, vergeleken met andere systemen uit die periode.

Het opvallendst was dat een onderzoek van het Amerikaanse leger uitwees dat het wapen slechts 20% trefkans had. Ook bleek dat zout water de elektronica konden beschadigen en het bereik verminderen, wat vooral nadelig is bij het gebruik door mariniers.

Hoe langer het wapen in dienst bleef, hoe duidelijker de gebreken werden. Het plaatsen van het vizier aan de lanceerkoker was omslachtig en het wapen was lastig te richten. De schutter moest het doel in het vizier blijven houden, terwijl het doel minder dan een kilometer bij hem vandaan was (eind jaren 1980 1,5 kilometer).

De raket is traag[6] en de gehele vluchttijd (tot wel 11 s) bleef de schutter kwetsbaar.

De zware explosieve lading heeft minder doordringingsvermogen dan verwacht.[6]

Door de grote lanceerkoker met statief, en door de grote steekvlam bij het afvuren, was het afvuren vanuit mangaten of gebouwen lastig.

Het grootste probleem van de M47 was de onbetrouwbaarheid. Het ploppende geluid nam het verrassingselement weg en de geleidingsdraad brak soms, waardoor het schot werd afgebroken. Er waren gevallen bekend waarbij de raket na afvuren op de grond viel omdat de raketmotor niet startte.[1][30]

De M47 Dragon kon niet op (pantser)voertuigen geplaatst worden om van onder pantser te worden afgevuurd, iets wat bijvoorbeeld de Sovjet-Russische "9М113 Конкурс" (spreek uit: konkoers) (NAVO-codenaam: AT-5 Spandrel) (1974) en de Frans-Duitse MILAN uit dezelfde periode wel konden. Deze hadden bovendien een groter bereik en een grotere trefkans en ze werden, in tegenstelling tot de Dragon, continu verbeterd.[1]

Varianten

Dragon

De basis-lanceereenheid, de M222, weegt 11,5 kg.[5][6] Inclusief dagvizier (3,1 kg) dus 14,57 kg. Hij is 744 mm lang en zit in een 1154 mm lange lanceerkoker.[14] De explosieve kop kan 2,6 m aarde, 1,3 m gewapend beton of 330 mm pantserstaal doorboren.[15]:p B-7[31]:p 8 23

Het wapen kan van binnen in een ruimte afgevuurd worden, mits er rekening gehouden wordt met een aantal veiligheidsmaatregelen.[15]:p B-7[31]:p 8 12-8 14, 8 19-8 21

Dragon II

De Dragon II is in feite een M222 met een nieuwe kop[30] met een doordringingsvermogen tot ongeveer 600 mm. Oorspronkelijk werd deze "Dragon PIP" genoemd. De officiële naam is Mk 1 Mod 0.[32]:p64 De Dragon II weegt 13,1 kg (16,2 kg incl. dagvizier) en is 846 mm lang. Dragon II kwam in 1988 in dienst.

Dragon III

De Dragon III kreeg een nog krachtigere Tandem-HEAT[33]:p331 naar verluidt een Dragon II-kop met extra voorloperlading.[33]:p365 Het doordringingsvermogen is onbekend, maar schijnt "meerdere honderden millimeters" en "beter dan de HEAA raket" (600 mm).

Ook werd de motor verbeterd, waardoor de raket in 6,5 s een afstand van 1000 m kon afleggen, veel sneller dan de 11 s waarin de oorspronkelijke Dragon dat doet. Het bereik is vergroot tot 1.500 m.

Ten slotte kreeg de Dragon III een nieuw gecombineerd dag/nacht-vizier met lasergeleiding.[34]:p36-39, 172, 415-417 Alleen het United States Marine Corps kocht de Dragon III, en voerde deze vanaf 1991 in.[35] De US Army verving de Dragon II door de Javelin.

Saeghe

De Ya Mahdi Industries Group in Iran produceert een kopie van de M47 Dragon, de Saeghe[noot 7] (fa: صاعقه (nl: bliksem) ). Deze werd in 2002 op de tentoonstelling Defendory in Athene getoond, toen het wapen al in productie was.[2] De Saeghe 1 is een kopie van Dragon II en de Saeghe 2 een kopie van Dragon III. Daarnaast schijnen er nog enkele versies te bestaan, waaronder een met thermobare kop. De Saeghe ook worden afgevuurd vanaf een drone. Hij heeft een bereik van 8 tot 25 kilometer.

De militante Libanese beweging Hezbollah heeft Saeghes verkregen.[36]

Gebruikers

Kaart met huidige gebruikers van de M47 Dragon operators in blauw en voormalige gebruikers in rood
Nederlandse marinier in Noorwegen met (exercitie) M47 Dragon (1999)
Nederlandse militair met Dragon M47, staande schiethouding
Zwitserse M47 Dragon (PAL BB 77) (okt 2006)

Verenigde Staten

De M47 Dragon werd vanaf januari 1975 ingevoerd, de eerste exemplaren gingen naar Amerikaanse eenheden in Europa. In april 1981 was de invoering van de basisversie van de Dragon in het Amerikaanse leger voltooid.

United States Army

Het Amerikaanse leger zette de M47 Dragon aanvankelijk in als een groepswapen, met in iedere geweergroep een Dragonsysteem.[37] Bij een reorganisatie in de jaren ‘90 werden de wapens herverdeeld: bij de gemechaniseerde infanterie kreeg iedere geweergroep twee Dragon-lanceerinrichtingen.[38] Bij de infanterie-, luchtlandings (air assault)- en parachutisten (airborne) en eenheden werden 2 Dragon-teams van 2 personen op pelotonsniveau ingedeeld. Bij lichte infanterie waren 6 Dragon-teams ingedeeld op compagniesniveau, en bij de Ranger 3 Dragonteams op compagniesniveau.[39]: pA-3

United States Marine Corps

Bij het United States Marine Corps (USMC) was de Dragon ingedeeld op bataljonsniveau. In de Staf-en-verzorgingscompagnie (‘Headquarters and Service (H&S) Company’) van ieder bataljon was een Dragon-peloton opgenomen, dat bestond uit vier groepen met elk vier tweemans Dragon-teams.[40]:pp3, 361-364

Vervanging

Ondanks de nadelen is de Dragon meer dan 25 jaar in gebruik geweest bij het US Army, voordat hij werd vervangen door de FGM-148 Javelin, een veel complexer en vele malen duurder systeem.[28]

De M47 werd door de US Army ingezet tijdens verschillende oorlogen, zoals de invasies van Grenada (1983) en Panama (1989-1990), de Golfoorlog van 1990-1991 en de Joegoslavische oorlogen (1991-2001), en droeg bij tot de ontwikkeling van moderne van de schouder afgevuurde geleide antitankraketten.[1]

Hoewel de M47 kleine upgrades onderging, werd hij tussen 1996 en 2001 bij US Army geleidelijk uitgefaseerd en vervangen door de FGM-148 Javelin. De laatste Dragon raketten werden vernietigd in 2009.[1][10][11][41]

Nederland

Na de invoering van de TOW, met een dracht van ca. 3000 m, op brigade- en bataljonsniveau in 1970[42]:p258 plaatste het Ministerie van Defensie eind 1977 een bestelling voor 350 wapensystemen M47 Dragon.[42]:p348 De Carl Gustav die een dracht van rond de 400 m had, bleef op groepsniveau in de bewapening.[42]:p348 Ook de M72 LAW, die een dracht van rond de 200 m had, bleef in de bewapening.[42]:p348[noot 8]

Koninklijke Landmacht

Toen de invoering in 1982 was voltooid beschikte iedere pantserinfanteriecompagnie over 6 wapensystemen Dragon.[42]:p348 Deze werden ingedeeld op pelotonsniveau; ieder pantserinfanteriepeloton beschikte over twee Dragon systemen die waren ondergebracht in de pelotonscommandogroep.[43]:Painfbat In het YP-408 of YPR-765 voertuig van de pelotonscommandant waren rekken aangebracht waarin 6 lanceerkokers konden worden meegevoerd.[7]

Korps Mariniers

Bij het Korps Mariniers werd de Dragon ingedeeld op bataljonsniveau.[noot 9] De ondersteuningscompagnie van ieder bataljon beschikte over een antitank-peloton met 3 groepen. Iedere groep beschikte over 4 Landrovers 0,75t: 1 voor de groepcommandant waarmee ook extra lanceerkokers vervoerd werden en 1 voor elk van de 3 Dragon-teams. De pelcogroep beschikte daarnaast over 1 Landrover 0,5t en 1 vrachtwagen YAM4440 waarin ook extra lanceerkokers vervoerd werden. Het peloton voerde standaard 108 Dragon raketten mee, verdeeld over de Dragonteams, groepscommandanten en pelotonscommandogroep.[43]:AGGP

Bij elk van de drie pelotons van de zelfstandige ’Whiskey’-infanteriecompagnie[noot 10] was één M47 Dragon systeem ingedeeld in de pelotonscommandogroep.[43]:WINFCIE[45]

Vervanging

In 2001 werd besloten om de M47 Dragon (nog in gebruik bij verkenningseenheden) en TOW (in gebruik bij pantserinfanterie eenheden) te vervangen door de Gill MRAT.[46][47] In totaal werden er 297 Gill-lanceerinrichtingen en 2433 Gill-raketten gekocht: 237 lanceerinrichtingen en 1974 raketten voor de Koninklijke Landmacht en 60 lanceerinrichtingen en 459 raketten voor het Korps Mariniers.[48] De Gill MRAT[47] werd vanaf 2004 ingevoerd.[49][50][51]

Zwitserland

De Dragon werd in 1977 door het Zwitserse leger ingevoerd onder de naam PAL BB 77 voor Panzerabwehr-Lenkwaffe Boden-Boden 1977 nl: Geleide antitankraket grond-grond 1977.

In de loop der jaren gebruikte het Zwitserse leger vier generaties Dragon projectielen:

  • PAL BB 77 HPz G[noot 11] (ALN[noot 12] 591-3280)
  • PAL BB 77 HPz G 86 (ALN 591-3281) (1986)
  • PAL BB 77 HPz G 90 (ALN 591-3282) (1990)
  • PAL BB 77 HPz G 00 (ALN 591-3283) (2000)

Het Zwitserse leger stelde de PAL Dragon op 1 januari 2008 buiten gebruik vanwege de hoge onderhoudskosten.[52] [53][54]

Andere (voormalige) gebruikers

Huidige gebruikers

Voormalige gebruikers

Zie ook

Vlag van Israël Gill/Spike MRAT[47], middelzware geleide antitankraket (1997). In Nederland de opvolger van de M47 Dragon
Vlag van Verenigde Staten FGM-148 Javelin, middelzware geleide antitankraket (1996). Bij US Army de opvolger van de M47 Dragon
Vlag van FrankrijkVlag van Duitsland MILAN, middelzware geleide antitankraket (1972)
Vlag van Frankrijk HOT, middelzware draadgeleide antitankraket (1976)
Vlag van Verenigde Staten BGM-71 TOW, zware draadgeleide antitankraket (1970)
Vlag van Zweden Carl Gustav, draagbare 84 mm TLV (1948)
Vlag van Verenigde Staten M72 LAW, draagbaar 66 mm licht anti-tank wapen (1963)
Vlag van Zweden M136 AT-4, draagbaar 84 mm licht anti-tank wapen (1986)
Vlag van Duitsland Panzerfaust 3, lichte licht anti-tank wapen (1989)

Bronnen, referenties en voetnoten

Bronnen
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel M47 Dragon op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel M47 Dragon op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • Ministerie van Defensie, VS 7-611 Voorschrift Antitankwapensysteem M 47 Dragon
  • DAF YP-408, Dragon
  • (en) Boensma, H., Netherlands Armed Forces, Order of Battle 1985
  • Hoffenaar, J., Schoenmaker, B. (1994). Met de blik naar het Oosten, de Koninklijke Landmacht 1945-1990. Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht/SDU, Den Haag, pp. 535. ISBN 90-12-080452. , p348, 353
  • (en) Reddit, M47 Dragon Anti-Tank Guided Missile Propulsion and Steering Section
  • (en) Miranda, M., M47 Dragon anti-tank guided missile
  • (en) Armed Confilicts, USA M47 Dragon
  • (en) C&C, The M47 "Dragon"
  • (en) Weaponsparade, M47 Dragon gallery
  • (en) Global Security, guided missile system, surface attack: M47 (Dragon)
  • (en) McDonnell-Douglas FGM-77 Dragon – Designation Systems
  • (en) Comal citizen finds M47 Dragon missile launcher in the wood
Referenties
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Miranda
  2. a b c IRAN PRESENTS VERSION OF U.S. ANTI-TANK MISSILE. Middle East Newsline (3 december 2002). Gearchiveerd op 8 mei 2003. Geraadpleegd op 17 november 2009.
  3. McDonnell Douglas/Raytheon FGM-77A (M-47) Dragon. www.flightglobal.com. Flight International. Gearchiveerd op August 25, 2018.
  4. a b c d e f g h i j (en) Inetres, M47 Dragon Medium Anti-tank Weapon System
  5. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Armed Conflicts
  6. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w C&C
  7. a b c d e f g h i j k l DAF YP-408
  8. a b c d e f g h i j (en) USMC, jan 1987, Introduction tot he M47 Dragon
  9. a b c Weapons Parade
  10. a b Figueroa, Jose (21 november 2000). School of Infantry students shoot the works, herald new antitank era. Gearchiveerd op February 19, 2013. Marines
  11. a b Dillard, D., 16 sept. 2009, ADMC destroys Army's last DRAGON missiles. Gearchiveerd op 6 januari 2023.
  12. (en) Digital Library University of Iowa, AOMC Fact sheet
  13. Zie Army Ballistic Missile Agency op de engelstalige Wikipedia.
  14. a b c (en) Department of the Army, FM 23-24 M47 Dragon, 1990 ed.
  15. a b c d (en) Department of the Army, 1979, FM 90-10 Military Operations on Urbanized Terrain (MOUT)
  16. (en) Hoopfer, E., 18 sep 2018, This $1B Fort Worth company is the 'smarts' behind the country's costliest weapons. Gearchiveerd op 19 april 2021.
  17. Zie ElbitSystems op de Engelstalige Wikipedia
  18. (en) Appel NASA.gov, 27 feb 2010, Kollsman, bezocht 20 aug 2021. Gearchiveerd op 24 augustus 2021.
  19. Zie Paul Kollsman op de Engelstalige Wikipedia
  20. a b c (en) United States Senate. Committee on Armed Services, Department of Defense Appropriations for 1975
  21. (en) Designation Systems, Raytheon (Hughes) BGM-71 TOW
  22. (en) DTIC, AN/TAS-3, Technical Evaluation
  23. Tanknet, Soviet night vision systems for crewed weapens. Gearchiveerd op 24 augustus 2021.
  24. a b Global Security
  25. Zie M3 tripod op de engelstalige Wikipedia.
  26. Zie M122 tripod op de engelstalige Wikipedia.
  27. a b (en) Bring the Heat, 10 april 2016, Launch Effects Trainer
  28. a b c d e f Reddit
  29. U.S. Department of Defense, ESTCP Cost and Performance Report, 2000, Photocatalytic Destruction of Nitrate Esters in Air, bezocht 20 aug 2021. Gearchiveerd op 24 augustus 2021.
  30. a b c (en) FAS Military Analysis Network, M47 DRAGON Anti-Tank Guided Missile. Gearchiveerd op 16 augustus 2021.
  31. a b (en) Department of the Army, 1993, FM 90-10-1 An infantryman’s guide to combat in built-up areas
  32. (en) United States Senate. Committee on Armed Services, Department of Defense Authorization for Appropriations for Fiscal Year 1991. Gearchiveerd op 6 september 2023.
  33. a b (en) United States Senate. Committee on Armed Services, Department of Defense Appropriations for Fiscal Year 1989. Gearchiveerd op 6 september 2023.
  34. (en) United States Senate. Committee on Armed Services, Department of Defense Authorization for Appropriations for Fiscal Year 1990. Gearchiveerd op 6 september 2023.
  35. [1]
  36. Riad Kahwaji, Arab States Eye Better Spec Ops, Missiles. Ocus.net (20 augustus 2006). Gearchiveerd op 27 februari 2009. Geraadpleegd op 10 januari 2009.
  37. https://archive.org/details/fm7880rifleplatoon
  38. https://archive.org/details/fm77j93bradleyplatoon
  39. (en) Department of the Army, FM 7-8 Infantry rifle platoon and squad
  40. FM 6-3 Marine Infantry Battalion (1978)
  41. a b c d e f Jones, Richard D. Jane's Infantry Weapons 2009/2010. Jane's Information Group; 35 edition (January 27, 2009). ISBN 978-0-7106-2869-5.
  42. a b c d e f Hoffenaar, 1994
  43. a b c d e Boensma
  44. Maritiem Digitaal, 6 jun 1990, De Whiskey Infanteriecompagnie wordt uit dienst gesteld. Gearchiveerd op 6 september 2023.
  45. a b Wesselingh, A.J., Willigenburg, A.R. van (1990). Whiskey compagnie 1972-1990. Bonneville, Bergen, pp. 135. ISBN 9789073304031.
  46. Parlementaire Monitor, Brief van de Staatssecretaris van Defensie aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, nr.: KST46616 25884, kenmerk: nr. 3, 19 juni 2000, Anti-tankwapens; Brief staatssecretaris inzake resultaten studiefase van project 'Short Range Antitank Weapon' (antitank wapen met korte bereik), "De Dragon en de TOW zullen op bataljonsniveau worden vervangen door een nieuw MRAT-systeem, dat zowel bij de Koninklijke landmacht als bij de Koninklijke marine zal worden ingevoerd. Dit project bevindt zich in de verwervingsvoorbereidingsfase. … Voor de korte afstand, tot 600 meter, zullen de op groepsniveau ingedeelde AT-4 bij de Koninklijke landmacht en de op pelotonsniveau ingedeelde Carl Gustav bij de Koninklijke marine worden vervangen door een nieuw SRAT-systeem. De AT-4 zal doorschuiven naar commandovoerings-, gevechtsondersteunende en logistieke onderdelen. ". Gearchiveerd op 24 augustus 2021.
  47. a b c Gill-antitankraket. Defensie.nl. Ministerie van Defensie. Geraadpleegd op 13 februari 2018. "De Gill MRAT heet tegenwoordig officieel Spike MR (medium range) "
  48. Hoof, H.A.L. van, nr. 45 Brief van de Staatssecretaris van Defensie (22 juni 2001). Gearchiveerd op 13 februari 2018. Geraadpleegd op 13 februari 2018.
  49. Westerhoven, Leo van, Gill op schot. Dutch Defence Press. Geraadpleegd op 13 februari 2018.
  50. (en) Westerhoven, Leo van, 20 mei 2004, Netherlands fire their first GILL. Gearchiveerd op 5 april 2023.
  51. a b Spike Anti-Armour Missile Systems, Israel. Army Technology. Gearchiveerd op 27 januari 2009. Geraadpleegd op 20 januari 2009.
  52. a b c Zie M47 Dragon op de Duitstalige Wikipedia
  53. (de) Pressemitteilung des VBS vom 23. Oktober 2007.. Gearchiveerd op 5 december 2022.
  54. PAL-System wird nach dreissig Jahren Einsatz liquidiert. Federal Department of Defence, Civil Protection and Sports (23 oktober 2007). Gearchiveerd op 21 januari 2016. Geraadpleegd op 9 juli 2016.
  55. Javelin Block 0. www.deagel.com. Gearchiveerd op 3 maart 2016.
  56. Jordan – JAVELIN Guided Missile Systems. Defense Security Cooperation Agency. Gearchiveerd op May 16, 2013. Geraadpleegd op July 28, 2013.
Voetnoten
  1. a b Kollsman Instrument Company is een Amerikaans bedrijf dat elektronische en elektro-optische systemen zoals vliegtuigelektronica, nachtzichtapparatuur, lasers en medische diagnostische apparatuur. Het bedrijf vervaardigde onder andere apparatuur voor vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog en de Apollo-missies. Het bedrijf werd opgericht door Paul Kollsman (1900-1982) en zijn jongere broer Ernest Otto († 1942). Paul Kollsman studeerde machinebouw inStuttgart en München. In 1923 emigreerde hij vanuit Duitsland naar de Verenigde Staten. Zijn broer Otto was al eerder eëmigreerd. Kollsman ging werken voor Pioneer Instrument Company (1919-1983) in Brooklyn (New York), maar verliet dat bedrijf in 1928 en richtte met zijn broer Otto met $ 500 gespaard geld "Kollsman Instruments Co." op in in Brooklyn (New York).. Op 30 augustus 1929 testte James Doolittle met Kollsman in een Vought O2U tweepersoons dubbeldekker een nieuwe hoogtemeter die Kollsman in 1929 ontwikkeld had. Doolittle oordeelde dat de hoogtemeter uitstekend functioneerde en nauwkeuriger was dan andere hoogtemeters. Op 24 september 1929 vloog Doolittle in een Consolidated NY-2 dubbeldekker, voorzien van een Kollsman-hoogtemeter twee korte blindvliegvluchten,[noot 3]. de eerste tijdens mist, de tweede met een kap over de cockpit. Kort daarna plaatste de US Navy een order 300 hoogtemeters. Tegen het midden van de jaren ‘30 was Kollsman markleider van vliegtuighoogtemeters. Kollsman opende fabrieken in Elmhurst (New York) en Glendale (Californië). De Kollsman hoogtemeters werden bij piloten over de hele wereld bekend door het 'Kollsman-venster', waarin piloten handmatig de barometrische druk op het zeeniveau ter plaatse konden instellen voor het kalibreren. Naast hoogtemeters ontwikkelde Kollsman ook andere cockpitinstrumenten. In 1940 werd de Kollsman Instrument Company verkocht aan Square D Company uit Detroit. Paul Kollsman werd vice-president van Square D en kreeg de leiding over de Kollsman Instrument-divisie. Zijn broer Otto, die financieel directeur van Kollsman was geweest, ging met pensioen. In 1951 verkocht Square D de Kollsman-divisie aan televisiefabrikant Standard Coil Products Co. uit Chicago. Paul Kollsman ging na deze verkoop met pensioen. In de loop van zijn carrière had hij meer dan 200 patenten verkregen. Kollsman, Inc., sinds 2000[16] onderdeel van het Israëlische Elbit Systems Ltd.[17] en gevestigd in Merrimack (New Hampshire), ontwerpt en produceert nog steeds vliegtuigelektronica, nachtzichtapparatuur, lasers en medische diagnostische apparatuur.[18][19]
  2. Het US Army Ordnance Missile Command (AOMC) (nl:US Army Commando Raketartillerie) werd in maart 1958 opgericht in Redstone Arsenal (RSA), Alabama, met onder zijn bevel de Army Ballistic Missile Agency (ABMA), de Army Rocket and Guided Missile Agency (ARGMA), het Jet Propulsion Laboratory (JPL), de White Sands Missile Range (WSMR) en het Redstone Arsenal (RSA). AOMC was verantwoordelijk voor alle raketten-gerelateerde zaken van US Army. Dit omvat onder andere de ontwikkeling, productie, opslag en onderhoud van raket- en geleidewapensystemen van US Army.[12] Op 1 juli 1960 werden de ruimte-gerelateerde taken en de bijbehorende medewerkers, faciliteiten en apparatuur van AOMC overgedragen aan de NASA, waar ze het nieuwe George C. Marshall Space Flight Center (MSFC) vormden. In 1962 werd de rest van het AOMC geherstructureerd tot het nieuwe US Army Missile Command (MICOM).[13]
  3. Blindvliegen of vliegen op instrumenten is een het vliegen in een vliegtuig terwijl de piloot de stand van de horizon niet ziet, bijvoorbeeld ’s nachts, tijdens mist of in de wolken. Hij maakt dan de stand en de hoogte van het vliegtuig op uit instrumenten op het dashboard, resp. de „kunstmatige horizon" en de hoogtemeter.
  4. In 1970 en ’70 werden de eerste nachtzichtvizieren voor de M47 Dragon antitankraket ontwikkeld. Hughes Aircraft Company vervaardigde de AN/TAS-2, een 3 tot 5 μm warmtebeeldsysteem met 2°x5° gezichtsveld en 6x vergroting. Philips Broadcasting Equipnemt Company (PBEC) in Montvale (New Jersey)[20] ontwikkelde het AN/TAS-3 warmtebeeldsysteem met een gezichtsveld van 3,40°x6,80 ° bij 4x vergroting. In 1972 begonnen de technische tests op White Sands Missile Range (WSMR). Van augustus 1972 tot februari 1973 werden veldtests gedaan door Amerikaanse troepen in Vietnam. Eind 1973 was het ontwikkelprogramma beëindigd, en kwam het Philips systeem als beste uit de bus. Er waren twintig prototypes gebouwd voor een totaalbedrag van $ 10 miljoen.[20] Vergelijkende tests, waaronder nachtelijke schietoefeningen, hadden uitgewezen dat het voor de Dragon ontwikkelde systeem ook bruikbaar was voor de zwaardere BGM-71 TOW. Nadat het Dragon-projectteam het AN/TAS-3 warmtebeeldvizier van Philips had geselecteerd voor verdere ontwikkeling, werd het AN/TAS-3 vizier als interim oplossing ook voor de TOW gebruikt. De AN/TAS-3 werd alleen gebruikt voor beproevingen, en nooit daadwerkelijk ingevoerd. Tests met TOW en Dragon varianten werden met succes voltooid. In 1974 werd een aanbesteding gedaan voor een nieuw vizier voor de TOW, de AN/TAS-4. Twee bedrijven dongen mee: Philips Broadcast Equipment Corporation en Hughes Aircraft Company i.s.m. Texas Instruments Company. Philips bood een systeem dat in feite de AN/Tas-3 met een grotere lens was. De systemen van Hughes en Texas Instruments waren moderner. De evaluatie van de prototypes werd afgerond in juni 1973. Geadviseerd werd om het systeem van Texas Instruments verder te ontwikkelen tot de AN/TAS-4 voor de TOW.[21] In januari 1980 werd het systeem van Texas Instruments voor de TOW gekocht als AN/TAS-4. De AN/TAS-4 had een smal en een breed gezichtsveld resp. 1,13°x2,26° bij 12x vergroting en 3,40°x6,80° bij 4x vergroting. Tegelijkertijd werd de AN/TAS-5, die door Philips uit de AN/TAS-3 ontwikkeld was, gekocht voor de M47 Dragon.[22][23]
  5. Het M3-driepootstatief weegt zo’n 20 kg en werd in 1919 ontwikkeld voor het zware Browning M2HB .50 machinegeweer. Het wordt ook gebruikt voor de 40mm granaatwerper Mk 19.[25]
  6. Het M122-driepootstatief weegt 7,9 kg en wordt gebruikt voor de M60, M249 and M240 machinegeweren. Het M122-statief is een gemoderniseerd M2-statief, dat in 1919 ontwikkeld werd voor het Browning M1919 .30 machinegeweer.[26]
  7. Saeghe fa: صاعقه (nl: bliksem),ook getranscribeerd als Saegheh, Saeqeh en diverse andere variaties, is een naam die voor verschillende Iraanse wapensystemen gebruikt wordt: de HESA Sa’eqeh (fa: هسا آذرخش) straaljager, een verkenningsdrone, een doeldrone, een lucht-luchtraket en een RPG-7 projectiel.[2]
  8. De Carl Gustav (1948) en de M72 LAW (1963) waren beide halverwege de jaren ‘60 aangeschaft, ter vervanging van de in 1954 ingevoerde M20 Bazooka 3,5" (1950) en de M18 TLV 57 mm (1945).[42]:p194
  9. De bataljons bij het Korps Mariniers werden "Amfibische Gevechts Groep" (AGGP) genoemd.[43]:AGGP
  10. De Whiskey infanteriecompagnie (1972-1990[44]) van het Korps Mariniers heette officieel de W infanteriecompagnie . Omdat de letter ‘W’ in het NAVO-spellingsalfabet wordt vertegenwoordigd door het woord ‘whiskey’ wordt het uitgesproken als Whiskey compagnie.[43]:AGGP[45]
  11. HPz G = Hohlpanzer-Granate[52], oftewel antitankgranaat, holle lading.
  12. ALN = Armee Lager Nummer[52], oftewel leger voorraad nummer.
Mediabestanden
Zie de categorie M47 Dragon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.